Στάδιο Έρευνας και Ανάπτυξης
1
Εισαγωγή
2
. Προσδιορισμός και καταγραφή όλων των στοιχείων και
πόρων των ΜΜΕ
3
Πώς να υπολογιστεί το Ενεργειακό Αποτύπωμα
4
Μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος
5
Παράμετροι προς εξέταση κατά την επιλογή
διορθωτικών ενεργειακών μέτρων
6
Αναφορές
7
Παράρτημα 1
Το παρόν έγγραφο αποτελεί το δεύτερο αντικείμενο μελέτης του πρώτου αποτελέσματος “Μεθοδολογικό πλαίσιο για τη διαχείριση του ενεργειακού αποτυπώματος” του έργου SMEnergy, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Erasmus+, με στόχο την ανάπτυξη μιας στρατηγικής μικρομεσαίων επιχειρήσεων για τη μέτρηση του ενεργειακού τους αποτυπώματος και τον προσδιορισμό δράσεων για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής τους απόδοσης.
Το έργο υλοποιείται από μια κοινοπραξία πέντε εταίρων από τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα, Πορτογαλία, Βουλγαρία και Κύπρο. Όλοι οι εταίροι διαθέτουν την τεχνική εμπειρογνωμοσύνη για την επίτευξη των στόχων του έργου και μακρά εμπειρία στη συμμετοχή και τη διαχείριση εθνικών και ευρωπαϊκών έργων. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο παρόν έγγραφο είναι διαμορφωμένες σύμφωνα με την αντίστοιχη πρόταση.
Το προαχθέν αποτέλεσμα (αποτέλεσμα έργου 1) του παρόντος εγγράφου, αντιπροσώπευσε το εισαγωγικό κεφάλαιο της μεθοδολογίας ενεργειακού αποτυπώματος στον κλάδο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), ενώ το παρόν έγγραφο παρουσιάζει την δεύτερη πράξη μελέτης: το στάδιο έρευνας και ανάπτυξης.
Το συγκεκριμένο έγγραφο αποτελείται από:
• Τον προσδιορισμό των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων των ΜΜΕ που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας, τις ομοιότητες των εν λόγω κλάδων, την αξιοποίηση του εξοπλισμού τους και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας,
• Τον προσδιορισμό και την καταγραφή των ειδών εξοπλισμού και των λειτουργιών που καταναλώνουν ενέργεια στις ΜΜΕ,
• Τον υπολογισμό του ενεργειακού αποτυπώματος των επιχειρήσεων με μετρήσεις της συνολικής κατανάλωσης/χρήσης ενέργειας ανά πηγή/μορφή ενέργειας και του ενεργειακούαποτυπώματος/δείκτη αναφοράς ανά πηγή, σε σχέση με τα στοιχεία/δραστηριότητες των κλάδων,
• Την συγκέντρωση προτάσεων/κατευθυντήριων γραμμών βελτίωσης για τη μείωση της χρήσης/κατανάλωσης ή/και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης,
• Τους παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν κατά την εφαρμογή σχεδίων μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των επιχειρήσεων.
Το έγγραφο αυτό θα προσδιορίζει την ποικιλομορφία και τις ομοιότητες των επιχειρησιακών κλάδων που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του έργου, ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια της προτεινόμενης μεθοδολογίας. Η βάση για το σχεδιασμό της μεθοδολογίας υποστηρίχθηκε από μια ενδελεχή μελέτη και έρευνα που διεξήχθη μέσω ομάδων εργασιών, ώστε να διασφαλιστεί η καλή ποιότητα του αποτελέσματος από μια ευρύτερη διάσταση.
Το κεφάλαιο αυτό θα αποτελέσει τον προσδιορισμό και τη καταγραφή όλων των στοιχείων και των πόρων που σχετίζονται με τις δραστηριότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που προϋποθέτουν κατανάλωση ενέργειας: κτίρια, στόλος αυτοκινήτων, μηχανήματα και άλλα στοιχεία εξοπλισμού που εμπλέκονται στις λειτουργίες τους. Ως προς κάθε τεχνολογικό πόρο/στοιχείο εξοπλισμού που εντοπίζεται, αναφέρονται ενδεικτικά ενεργειακά χαρακτηριστικά: μορφή/πηγή, κατηγορία, συστήματα διαχείρισης, επίπεδα κατανάλωσης και αποδοτικότητα. Για να επιτευχθούν οι επιμέρους στόχοι της εργασίας PR1/T2, πρόκειται να εκπονηθεί βιβλιογραφική ανασκόπηση για τους τρεις κλάδους που προσδιορίστηκαν: Κλάδος Παραγωγής Προϊόντων Τροφίμων και Ποτών, Σιδήρου και Χάλυβα, και Κατασκευών. Το παρόν έγγραφο διαιρείται σε τρεις ενότητες: Προσδιορισμός Στοιχείων και Πηγές Ενέργειας, Επίπεδα Κατανάλωσης Ενέργειας και Συστήματα Διαχείρισης.
2.1. Καθορισμός Επιχειρησιακών Κλάδων
Οι τρεις εξεταζόμενοι τομείς στο παρόν έγγραφο, Κλάδος Τροφίμων και Ποτών, Παραγωγής Σιδήρου και Χάλυβα και Κατασκευών, αντιπροσωπεύουν μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), δηλαδή η πλειονότητα των εταιρειών που ανήκουν σε κάθε τομέα είναι ΜΜΕ και όχι μεγάλοι φορείς. Ο στόχος του εν λόγω εγγράφου είναι να προσδιορίσει και να αξιολογήσει την ποσότητα και το είδος εξοπλισμού που είναι συνήθως τοποθετημένος στους αντίστοιχους εργασιακούς χώρους (π.χ. εγκαταστάσεις και κτίρια) κάθε τομέα, και συνεπώς των ΜΜΕ που αποτελούν μέρος της πλειονότητας των υφιστάμενων εταιρειών. Παρακάτω αναφέρεται η ποσοστιαία ποσοτικοποίηση των προαναφερθέντων επιχειρησιακών κλάδων στην αγορά.
Πίνακας 1- Αναλογία του ποσοστού των ΜΜΕ επί του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων για κάθε αναγνωρισμένο τομέα
Κλάδος | Ποσοστό των ΜΜΕ επί του συνολικού αριθμού των επιχειρήσεων | Ανφ |
Τροφίμων και ποτών | 99% | [1] |
Παραγωγής Σιδήρου και Χάλυβα | 90 – 95% | [2] |
Κατασκευών | 99% | [3] |
2.2. Προσδιορισμός μορφής ενέργειας και λειτουργειών
Ως λειτουργίες θεωρούνται κατά την ανάπτυξη του παρόντος εγγράφου όλες οι διεργασίες, μονάδες και τεχνολογίες που χρησιμοποιούν ενέργεια και οι οποίες χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στους χώρους εργασίας στους οποίους δραστηριοποιείται ο κάθε ένας από τους επιμέρους τομείς. Οι μονάδες που χρησιμοποιούν ενέργεια σε κάθε συγκεκριμένο κλάδο προσδιορίζονται και αξιολογούνται με βάση το τελικό ποσοστό καταναλισκόμενης ενέργειας. Ο προσδιορισμός αυτών των πληροφοριών αντλήθηκε από τις πληροφορίες που υπάρχουν σε διάφορες επιστημονικές δημοσιεύσεις και έγγραφα αναφοράς με βάση τον τομέα [4-6]. Για κάθε είδος εξοπλισμού/μονάδα λειτουργία, συσχετίστηκε ένας αναγνωριστικός κωδικός (ID) για την ευκολότερη ταυτοποίηση των ιδίων στοιχείων σε επόμενα κεφάλαια του εγγράφου.
Πίνακας 2- Χαρακτηρισμός ειδών εξοπλισμού και λειτουργιών για καθέναν από τους τρεις αναγνωρισμένους τομείς
ID | Διεργα- σία | Τελική μορφή ενέργειας |
|
|
|
Τομέας τροφίμων και ποτών | ||
FB1 | Προετοιμασία πρώτων υλών | Ηλεκτρισμός (Διαλογή, έλεγχος και πλύση) Καύσιμα (Τήξη) |
FB2 | Μείωση μεγέθους, ανάμιξη και διαμόρφωση | Ηλεκτρισμός |
FB3 |
Τεχνικές διαχωρισμού | Ηλεκτρισμός (Εκχύλιση, φυγοκέντριση, καθίζηση και διήθηση) Καύσιμα (Απόσταξη) |
FB4 | Τεχνολογίες επεξεργασίας προϊόντων | Ηλεκτρισμός (Προσαρμογή στάθμης νερού) Καύσιμα |
FB5 | Θερμική επεξεργασία | Καύσιμα |
FB6 | Συγκέντρωση με θερμότητα | Καύσιμα |
FB7 | Ψύξη και πάγωμα | Ηλεκτρισμός |
FB8 | Εργασίες μεταγενέστερης επεξεργασίας | Ηλεκτρισμός |
FB9 | Διαδικασίες κοινής ωφέλειας | Ηλεκτρισμός Καύσιμα (Λειτουργία θέρμανσης και ψύξης) |
Τομέας παραγωγής σιδήρου και χάλυβα | ||
MP1 | Προετοιμασία πρώτων υλών (πυρ συσσωμάτωση και παραγωγή οπτάνθρακα (κωκ)) | Καύσιμα |
MP2 | Σιδηρουργία | Καύσιμα |
MP3 | Χαλυβουργία | Ηλεκτρισμός (Ηλεκτρικός κλίβανος) Καύσιμα (Βασικός καυστήρας οξυγόνου) |
MP4 | Κύλιση | Ηλεκτρισμός |
MP5 | Φινίρισμα | Ηλεκτρισμός |
Κατασκευαστικός τομέας | ||
C1 | Εξόρυξη ορυκτών, προϊόντων και υλικών κατασκευής | Ηλεκτρισμός , Καύσιμα (για διεργασίες καύσης) |
C2 | Μεταφορά προϊόντων και υλικών | Καύσιμα |
C3 | Κατασκευή και κατεδάφιση | Καύσιμα |
C4 | Μεταφορές σε σχέση με την κατασκευή και την κατεδάφιση | Καύσιμα |
C5 | Μεταφορά δευτερογενών & ανακ/νων υλικών | Καύσιμα |
C6 | Μεταφορά αποβλήτων από υλικά κατασκευής | Ηλεκτρισ μός |
C7 | Μεταφορά κατασκευών και κατεδαφίσεων αποβλήτων | Καύσιμα |
2.3. Επίπεδα ενεργειακής κατανάλωσης
Ο προσδιορισμός των επιπέδων κατανάλωσης ενέργειας για τα αντικείμενα και τα περιουσιακά στοιχεία που υπάρχουν στους χώρους εργασίας κάθε προσδιορισμένου τομέα επιτρέπει τη δημιουργία ενός χαρακτηρισμού όσον αφορά τη βελτίωση σε επίπεδο βελτιστοποίησης της προσφοράς και της ζήτησης ενέργειας (με τη μείωση της ενεργειακής απόδοσης ή την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Παρουσιάζεται ο προσδιορισμός καταναλισκόμενης ενέργειας κάθε τομέα, ώστε να διατυπωθεί αναλυτικότερα κάθε διεργασία και εξοπλισμός που εντοπίστηκε. Για τις διεργασίες/είδη εξοπλισμού των τομέων όπου ο ενεργειακός χαρακτηρισμός δεν κατέστη δυνατός λόγω της έλλειψης ειδικών δεδομένων, έγινε αντιστοίχιση μεταξύ των προσδιορισθέντων στοιχείων εξοπλισμού/διεργασιών με τις γενικές μονάδες χρήσης ενέργειας που προσδιορίζονται τυπικά στα έγγραφα αναφοράς που έχουν αναπτυχθεί για τις εν λόγω δραστηριότητες. Οι πληροφορίες ανακτήθηκαν από επιστημονικές δημοσιεύσεις, κλαδικές βάσεις δεδομένων και δεδομένα κατανάλωσης ενέργειας [4,6-10].
Πίνακας 3- Προσδιορισμός ενεργειακής χρήσης στοιχείων εξοπλισμού και διεργασιών του τομέα τροφίμων και ποτών
Διεργασίες | Κατανάλωση ενέργειας ανά εταιρεία (MWh/έτος) | Ποσοστό χρήσης ενέργειας | |||
| Ψύξη | FB7 | 339.25 | 28.03% | |
Ηλεκτρισμ ός |
Μηχανές | FB1 FB2 FB3 | FB4 FB8 |
270.70 |
22.37% |
Πίνακας 4- Προσδιορισμός της κατανάλωσης ενέργειας ειδών εξοπλισμού/διεργασιών του τομέα παραγωγής σιδήρου και χάλυβα
| Τύποι Διεργασιώ ν | Κατανάλωση ενέργειας ανά επιχείρηση (MWh/έτος) | Ποσοστό χρήσης ενέργειας |
| MP1 MP2 MP3 |
14385.31 |
81% |
Θερμοσίφωνες |
|
| |
Συστήματα μοτέρ | MP4 MP5 | 1243.18 | 7% |
Παραγωγή ατμού | Όλα τα MP | 1243.18 | 7% |
Εγκαταστάσεις | Επίπεδο μονάδας | 532.79 | 3% |
Διάφορες διαδικασίες | Επίπεδο μονάδας | 355.19 | 2% |
Σύνολο |
| 17759.65 |
|
Πίνακας 5- Προσδιορισμός της ενεργειακής χρήσης διεργασιών/ειδών εξοπλισμού του κατασκευαστικού τομέα
|
Διεργασία/Εξοπλισμός | Κατανάλωση ενέργειας ανά εταιρεία (MWh/έτος) | Ποσοστό χρήσης ενέργειας |
C1 | Εξόρυξη ορυκτών, προϊόντων και υλικών κατασκευής | 15.82 | 50.78% |
C2 | Μεταφορά προϊόντων και υλικών | 6.56 | 21.06% |
C3 | Κατασκευή και κατεδάφιση | 1.73 | 5.56% |
C4 | Μεταφορές για κατασκευή και κατεδάφιση | 3.50 | 11.24% |
C5 | Μεταφορά δευτερογενών και ανακ/ων υλικών | 3.34 | 10.72% |
C6 | Μεταφορά αποβλήτων από προϊόντα και υλικά παραγωγής | 0.04 | 0.13% |
C7 | Μεταφορά κατασκευαστικών και κατεδαφιστικών αποβλήτων | 0.16 | 0.52% |
| Σύνολο | 31.16 |
|
2.4. Συστήματα Διαχείρισης
Το σύστημα διαχείρισης του ενεργειακού δικτύου των εγκαταστάσεων/κτιρίων (το οποίο μπορεί να οριστεί ως η αλυσίδα που ξεκινά από κάθε αρχική ενεργειακή πηγή και καταλήγει στο τελικό σημείο χρήσης) μπορεί να σχεδιαστεί με βάση μια ακολουθία τεσσάρων βημάτων [11]:
- Παρακολούθηση: Συγκέντρωση δεδομένων για κάθε παράμετρο λειτουργίας μιας εγκατάστασης/ ενός κτιρίου που επηρεάζει τη χρήση ενέργειας,
- Ανάλυση: Αξιοποίηση των συλλεχθέντων δεδομένων για ανάλυση της τρέχουσας ενεργειακής κατανάλωσης,
- Έλεγχος: Ανάπτυξη και υλοποίηση μονάδας εγκατάστασης συγκεκριμένων δράσεων βελτίωσης σε πραγματικές συνθήκες λειτουργίας,
- Κέρδος αειφορίας: Εγγυάται ότι τα οφέλη που προκύπτουν από τις εγκαταστάσεις που εφαρμόστηκαν προηγουμένως παραμένουν για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Η εφαρμογή συστημάτων ενεργειακής διαχείρισης σε εγκαταστάσεις/κτίρια σε κάθε έναν από τους συγκεκριμένους κλάδους συνεπάγεται τον προσδιορισμό και την περαιτέρω εφαρμογή διαφόρων μέτρων και τεχνολογιών απαλλαγής από το διοξείδιο του άνθρακα. Αυτά τα ενεργειακά μέτρα/τεχνολογίες αφορούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις αναγνωρισμένες διεργασίες/είδη εξοπλισμού. Ενώ η συσχέτιση αυτή έγινε με γνώμονα το κατά πόσον το υπό εξέταση μέτρο έχει αναλυθεί επιχειρησιακά για να εφαρμοστεί στο πλαίσιο συγκεκριμένης λειτουργίας/διεργασίας, σε ορισμένες περιπτώσεις η συσχέτιση αυτή επιτυγχάνεται πιο γενικά (για παράδειγμα, λαμβάνοντας υπόψη το τελικό ποσό ενέργειας που χρησιμοποιείται σε μία διεργασία και το ποσό ενέργειας που μπορεί να εξευγενιστεί με την εφαρμογή μιας τεχνολογίας/ ενός μέτρου). Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από διάφορες κλαδικές επιστημονικές δημοσιεύσεις και έγγραφα αναφοράς [4,12-16].
Πίνακας 6- Προσδιορισμός τεχνολογιών για βέλτιστη ενεργειακή διαχείριση στον τομέα των τροφίμων και ποτών
Μέτρο/Τεχνολογία | Πιθανή πρόοδος | Διεργασία |
| Βελτίωση ενεργειακής απόδοσης |
|
Βελτιστοποίηση διαδικασίών | Εξοικονόμηση ενέργειας 20,44 GWh/έτος Μείωση 5.340 kton CO2,eq/έτος Περίοδος απόσβεσης 2,8 – 9,7 έτη |
Σε όλα τα FB |
Ανάκτηση θερμότητας | Εξοικονόμηση ενέργειας 12,32 GWh/έτος Μείωση 3.220 kton CO2,eq/έτος Περίοδος απόσβεσης 2.4 – 5.6 έτη | FB4 FB5 FB6 |
Συστήματα βελτίωσης της παροχής ζεστού /κρύου νερού κοινής ωφέλειας | Εξοικονόμηση ενέργειας 21.23 GWh/ έτος Μείωση 5.535 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 1.7 – 18.0 έτη |
FB9 | |
Συστήματα αντλιών θερμότητας | Εξοικονόμηση ενέργειας 0.07 GWh/ έτος Μείωση 0.02 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 7.8 έτη |
FB7 | |
Συστήματα ψύξης απορρόφησης | Εξοικονόμηση ενέργειας 0.66 GWh/ έτος Μείωση 0.17 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 3.2 έτη |
FB7 | |
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας & συμπαραγωγή | |||
Ηλιακά θερμικά συστήματα | Εξοικονόμηση ενέργειας 3.72 GWh/ έτος Μείωση 0.97 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 14.9 – 45.9 έτη | FB4 FB5 FB6 FB9 | |
Συστήματα καυσίμου βιομάζας | Εξοικονόμηση ενέργειας 1.415 GWh/ έτος Μείωση 0.37 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 6.6 – 26.8 έτος | FB4 FB5 FB6 FB9 | |
Φωτοβολταϊκά (ΦΒ) συστήματα | Εξοικονόμηση ενέργειας 0.50 GWh/ έτος Μείωση 0.15 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 13.7 έτη | FB1 FB2 FB3 FB4 | FB7 FB8 FB9 |
Συστήματα συμπαραγωγής | Εξ/ση ενέργειας 64.90 GWh/έτος Μείωση 15.415 kton CO2,eq/ έτος Περίοδος απόσβεσης 1.1 – 3.6 έτη |
Σε όλα τα FB |
Πίνακας 7- Προσδιορισμός των τεχνολογιών για τη βελτίωση των ενεργειακών διαδικασιών στον τομέα της παραγωγής σιδήρου και χάλυβα
Μέτρο/Τεχνολογία | Πιθανή πρόοδος | Διεργασία |
Υψηλή θερμοκρασία καύσης αέρα |
Αύξηση θερμικής απόδοσης κατά 20-30% | MP1 MP2 MP3 |
Στρόβιλος ανάκτησης άνω πίεσης | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 30 kWh/τόνο παραγόμενου υλικού | MP3 MP4 MP5 |
Στεγνή αφαίρεση και ανάκτηση | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 30% στροβίλου άνω πίεσης Βελτίωση 5 – 8% κατώτατης αξίας θέρμανσης καυσίμων |
Σε όλα τα MP |
Ξηρή απόσβεση κωκ | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 95 – 105 kWh/τόνο παραγόμενου υλικού | MP3 MP4 MP5 |
Ανάκτηση απολυόμενης θερμότητας (εκ των οποίων εξοικονόμηση καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας) | Εξ/ση καυσίμων122.12 – 203.53 MWh/τόνο παραγόμενου υλικού Εξ/ση ηλ. ενέργειας 53.7% |
Σε όλα τα MP |
Διαδικασία διαχείρισης (ενίσχυση μεταφοράς θερμότητας) |
6 – 24% Βελτίωση θερμικής απόδοσης | MP1 MP2 MP3 |
Ενεργειακά αποδοτικές μηχανές |
Εξ/ση ηλ. ενέργειας 50% (μονάδας- εγκατάστασης) | MP3 MP4 MP5 |
Πίνακας 8- Προσδιορισμός των τεχνολογιών βελτίωσης της ενεργειακής διαχείρισης στον κατασκευαστικό κλάδο
Μέτρο/Τεχνολογία | Πιθανή πρόοδος | Διεργασίες |
Σχεδιασμός χώρου | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 65% (φωτισμός) Μείωση 10% απαιτήσεων θέρμανσης & ψύξης |
Σε όλα τα C |
Θερμική μόνωση του εξωτερικού τμήματος τοίχων | Μείωση 25% απαιτήσεων θέρμανσης & ψύξης | Σε όλα τα C |
Ενίσχυση του ημερήσιου φωτός πρόσπτωσης | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 33% | Επιπέδου κτιρίου |
Ανάκτηση θερμότητας από ζεστό αέρα | Συνολική εξ/ση ηλ. ενέργειας 25 – 50% | Σε όλα τα C |
Λαμπτήρες υψηλής απόδοσης | Εξ/ση ηλ. ενέργειας 15% | Επιπέδου κτιρίου |
| Τύποι Διεργασιώ ν | Κατανάλωση ενέργειας ανά επιχείρηση (MWh/έτος) | Ποσοστό χρήσης ενέργειας |
| MP1 MP2 MP3 |
14385.31 |
81% |
Θερμοσίφωνες |
|
| |
Συστήματα μοτέρ | MP4 MP5 | 1243.18 | 7% |
Παραγωγή ατμού | Όλα τα MP | 1243.18 | 7% |
Εγκαταστάσεις | Επίπεδο μονάδας | 532.79 | 3% |
Διάφορες διαδικασίες | Επίπεδο μονάδας | 355.19 | 2% |
Σύνολο |
| 17759.65 |
|
Το παρόν κεφάλαιο περιέχει τις τιμές των δεικτών του ενεργειακού αποτυπώματος για κάθε μία από τις διαδικασίες και τις δραστηριότητες που προσδιορίστηκαν στο έγγραφο “Προσδιορισμός των σχετικών λειτουργιών των ΜΜΕ” του Παραρτήματος 1. Πρόκειται για τις κύριες δραστηριότητες που σχετίζονται με τη διοίκηση όλων των ΜΜΕ, τις υπηρεσίες τροφίμων και ποτών, τον κατασκευαστικό τομέα, και την βιομηχανία παραγωγής μετάλλων και χημικών διεργασιών.
3.1. Ορισμός Ενεργειακού Αποτυπώματος
Το ενεργειακό αποτύπωμα ορίζεται ως η εκτίμηση του αποτελέσματος που προκαλεί η χρήση ενέργειας που συνδέεται με μία λειτουργία (ενός προϊόντος, μιας περιοχής ή ενός οργανισμού) εντός ενός συγκεκριμένου χρονικού και χωρικού διαστήματος [17]. Το ενεργειακό αποτύπωμα μιας λειτουργικής μονάδας θεωρείται τμήμα του οικολογικού αποτυπώματος της εν λόγω μονάδας [18]. Ένας άλλος δείκτης που μπορεί επίσης να ερμηνευθεί ως μέρος του οικολογικού αποτυπώματος είναι το αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα, το οποίο είναι πολύ πιο διαδεδομένο από το ενεργειακό αποτύπωμα [19]. Καθώς το παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα χρησιμοποιείται στη θέση του ενεργειακού αποτυπώματος στις μελέτες έρευνας και ανάπτυξης αλλά και σε κοινωνικές μελέτες [20]. Ωστόσο, δεν οφείλονται όλες οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στη χρήση ενέργειας και, ως εκ τούτου, οι δείκτες τύπου ενεργειακού αποτυπώματος μπορεί να είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται σε ορισμένες περιπτώσεις αντί του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα.
Ορισμένοι δείκτες μπορούν να αξιοποιηθούν για τη διενέργεια εκτιμήσεων των επιπτώσεων που σχετίζονται με την ενέργεια και ως εκ τούτου μπορούν να χαρακτηριστούν δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος. Ένας κοινός δείκτης (που χρησιμοποιείται ευρέως για τον προσδιορισμό του ενεργειακού αποτυπώματος) είναι:
- Το άθροισμα όλων των πεδίων/λειτουργιών που χρησιμοποιούνται για την παροχή ενέργειας εκτός των τροφίμων και των ζωοτροφών [21],
- Η έκταση που απαιτείται για την απορρόφηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου [22]. Στην πράξη, ένας τέτοιος δείκτης μπορεί να είναι δύσκολο να υπολογιστεί με λίγα μόνο δεδομένα (πρέπει να ποσοτικοποιηθεί μια σημαντική ποσότητα παραμέτρων για τον υπολογισμό μιας τέτοιας περιοχής). Ως εκ τούτου, μπορούν να οριστούν και να υπολογιστούν περαιτέρω άλλοι δείκτες. Αυτοί είναι:
- Η κατανάλωση ενέργειας σε καθορισμένο τόπο και χρόνο (μονάδες: MJ/year, MWh/year);
- Η κατανάλωση ενέργειας ανά ποσότητα παραγόμενου αγαθού (μονάδες: MJ/kg, MWh/kg);
- Η κατανάλωση ενέργειας ανά ποσότητα νομισματικής αξίας (μονάδες: MJ/€, MWh/€);
- Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που συνδέονται με τη χρήση ενέργειας σε καθορισμένο τόπο και χρόνο (μονάδες:kg CO2,eq/year).
Ο υπολογισμός των προαναφερόμενων δεικτών σύμφωνα με τους τύπους που αποδίδουν τα βιβλιογραφικά και διαδικτυακά δεδομένα του εγγράφου, παρουσιάζεται στον Πίνακα 9.

3.2. Ενεργειακό Αποτύπωμα Διοικητικών Δραστηριοτήτων
Στο πλαίσιο του έργου SMEnergy, οι δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος για τα καθορισμένα τμήματα και δραστηριότητες/διαδικασίες πρέπει να υπολογίζονται με έμμεσες μεθόδους, δηλαδή μέσω της συλλογής δεδομένων ζήτησης/κατανάλωσης ενέργειας/καυσίμων. Στο παρόν υποκεφάλαιο παρουσιάζονται τα καύσιμα/ζήτηση ενέργειας που αντιστοιχούν σε κάθε διοικητική δραστηριότητα που προσδιορίστηκε προηγουμένως.
Πίνακας 10- Προσδιορισμός δεικτών ενεργειακού αποτυπώματος για επιλεγμένες διοικητικές δραστηριότητες
Δραστηριό τητες | Συσκευές | Πηγή ενέργει ας | Ομάδ ες στόχοι | Επάγγελμα | Ζήτηση ισχύος/καυσίμου | Αναφορές |
Επιχειρ/κές δραστηριό τητες |
Εκτυπωτής |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διοίκηση |
Εκτυπωτής λέιζερ: 600- 800W | [17] |
Θέρμανση/Ψύξη | Κλιματισμ ός |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ |
N/A |
3000-4000W | [18], [19] |
Φωτισμός |
Φώτα |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ |
N/A | 60-100W (ανάλογα με την ισχύ του λαμπτήρα που χρησιμοποιείται) |
|
Επιχ/κές δραστηριό τητες | Υποδοχές διαδικτύο υ/τηλεόρα σης |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διοίκηση |
Εσωτερικός δρομολογητής: 5-15W | [20] |
Επιχ/κές δραστηριό |
Υπολογιστές |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι |
Λογιστής, προγραμματ | Επιτραπέζιος υπολογιστής Υ/Ε: 150W, Επιτραπέζιος υπολογιστής Χ/Ε: | [21] |
τητες |
|
| ΜΜΕ | ιστής | 40W, Υπολογιστής: 30W |
|
Επιχειρησι ακές Δραστηριό τητες |
Κινητό τηλέφωνο |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Πωλήσε ις, μάρκετινγ κ |
Φορτιστής τηλεφώνου: 4-7W | [22] |
Επιχειρησι ακές Δραστηριό τητες | Συνεχής τροφοδοσία ρεύματος (UPS) |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
1000VA UPS: 1000W , 1500VA UPS: 150W |
|
Επιχειρησι ακές Δραστηριό τητες |
Διακομιστές |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
1000W | [23] |
Παρουσίαση |
Προβολέας |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
300W | [24] |
Παρουσίαση |
Μεγάλη τηλεόραση |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
Τηλεόραση LED 65″: 100W | [25] |
Παρουσίαση |
Μικρόφωνα |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
30-96mW | [26] |
Παρουσίαση |
Συσκευέ ς ήχου |
ηλεκτρισμός |
Όλες οι ΜΜΕ | Διαχείριση συστημάτων |
50W | [27] |
3.3. Ενεργειακό Αποτύπωμα διεργασιών του κατασκευαστικού τομέα
Οι κατασκευές είναι ένας απαιτητικός σε ενέργεια τομέας για τις ΜΜΕ. Στο πλαίσιο του έργου SMEnergy, οι δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος για τα προσδιοριζόμενα στοιχεία και δραστηριότητες/διαδικασίες πρέπει να υπολογίζονται με έμμεσες μεθόδους, δηλαδή μέσω της συλλογής δεδομένων ζήτησης/κατανάλωσης ενέργειας/καυσίμων. Στον Πίνακα 11, παρουσιάζονται τα καύσιμα ενέργειας/ζήτηση ισχύος που σχετίζονται με κάθε δραστηριότητα/διαδικασία του κατασκευαστικού τομέα που προσδιορίστηκε προηγουμένως.
Πίνακας 11- Προσδιορισμός δεικτών ενεργειακού αποτυπώματος για επιλεγμένες κατασκευαστικές διαδικασίες και στοιχεία
Δραστηριότητε ς | Συσκευές | Πηγή ενέργεια ς | Ομάδε ς στόχοι | Επάγγελμα | Ζήτηση ισχύος/κα υσίμου | Αναφορές |
Λειτουργικές δραστηριότ ητες | Δονητήρια μεταφοράς και συμπύκνωσης σκυροδέματος |
ηλεκτρισ μός | Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Προσωπικό κατασκευα στικών ΜΜΕ | Πρότυπο μέγεθος: 2000-4000W | [24] |
Λειτουργικές δραστηριότ ητες |
Αντλία νερού |
ηλεκτρισ μός | Κατασκευασ τικές ΜΜΕ / Όλες ΜΜΕ |
Προσωπικό κατασκευα στικών ΜΜΕ | 250-4000W (ανάλογα το μοντέλο) | [25] |
Λειτουργικές δραστηριότ ητες | Ηλεκτρικά σφυριά και τρυπάνια |
ηλεκτρισ μός | Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Προσωπικό κατασκευα στικών ΜΜΕ |
800-1200W | [26], [27] |
Λειτουργικές δραστηριότ ητες |
Πριόνια |
ηλεκτρισ μός | Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Προσωπικό κατασκευα στικών ΜΜΕ |
1200-1400W | [28] |
Λειτουργικές δραστηριότ ητες | Εγκατάσταση Δοσομέτρησ ης Σκυροδέματο ς |
ηλεκτρισ μός | Κατασκευασ τικές ΜΜΕ |
Χειριστής |
7000-14000W | [29] |
Καθοδήγηση /Λειτουργικέ ς δραστηριότη τες |
Τοποθετητές βραχίονα σκυροδέμ ατος |
καύσιμο |
Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Οδηγοί/προσω πικό κατασκευαστικ ής εταιρείας |
0.39- 0.52L/m3 | [30] |
Καθοδήγηση /Λειτουργικές δραστηριότητες |
Δεξαμενές μπετόν |
καύσιμο |
Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Οδηγοί/προσωπ ικό κατασκευαστικ ής εταιρείας |
15-17L/h | [31] |
Καθοδήγησ η/Λειτουρ γικές δραστηριό τητες |
Φορτηγά εργοταξίου |
καύσιμο |
Κατασκευασ τικές ΜΜΕ | Οδηγοί/προσω πικό κατασκευαστικ ής εταιρείας | Φορτηγά απορριμμάτ ων (κατηγορί α 8): 38L/100km | [32] |
3.4. Ενεργειακό Αποτύπωμα υπηρεσιών και βιομηχανιών τροφίμων και ποτών
Υπάρχουν αρκετές ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τροφίμων και ποτών. Ο τομέας των τροφίμων και ποτών θα μπορούσε να διακριθεί στην παραγωγή τροφίμων και ποτών και στις υπηρεσίες τροφίμων και ποτών, δηλαδή σε ξενοδοχεία, μπαρ, εστιατόρια κ.λπ. Στο πλαίσιο του έργου SMEnergy, οι δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος για τις καθορισμένες διεργασίες/λειτουργίες πρέπει να υπολογίζονται με έμμεσες μεθόδους, δηλαδή μέσω της συλλογής δεδομένων ζήτησης/κατανάλωσης ενέργειας/καυσίμων. Στον Πίνακα 12, παρουσιάζονται τα καύσιμα ενέργειας/ζήτηση ενέργειας που σχετίζονται με κάθε δραστηριότητα/διαδικασία του κατασκευαστικού τομέα που προσδιορίστηκε προηγουμένως.
Πίνακας 12- Προσδιορισμός δεικτών ενεργειακού αποτυπώματος για επιλεγμένα συστήματα και είδη τροφίμων και ποτών
Δραστηρι ότητες | Συσκευές | Πηγή ενέργειας | Ομάδες-στόχοι | Επάγγελμα | Ζήτηση ισχύος/καυσίμου | Αναφορές |
Πλύσιμο/ Χρήση |
Πλυντήριο ρούχων |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών |
Ξενοδοχειακό προσωπικό |
500W | [17] |
Πλύσιμο/ Χρήση | Πλυντήρι ο ρούχων /Πλυντήρ ια πιάτων |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό ξενοδοχείου/ εστιατορίου |
1200-1500W | [17] |
Μαγείρεμα |
Μηχανή καφέ |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό ξενοδοχείου/ εστιατορίου |
800-1500W | [21] |
Αποθήκευσ η |
Ψυγεία |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό ξενοδοχείου/ εστιατορίου |
100-220W | [17] |
Μαγείρεμα |
Φούρνοι |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών |
Μάγειρες |
2150W | [17] |
Μαγείρεμα |
Μικροκύματα |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών |
Μάγειρες |
600-1700W | [17] |
Μαγείρεμα |
Ψησταριά |
ηλεκτρισμός /αέριο | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών |
Μάγειρες |
1500 W (μέση τιμή) | [33] |
Εξυπηρέτη ση |
Πίνακες ατμού |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό ξενοδοχείου/ εστιατορίου |
1500-3000W | [34] |
Λειτουργικές δραστηριότητες |
Ψυγεία και καταψύκτες |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπι κό ξενοδο χείου/ε στιατορίου |
150-400W | [17] |
|
|
|
|
|
|
|
Μαγείρεμα |
Φριτέζες |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπι κό ξενοδοχεί ου/εστιατ ορίου |
1000W | [17] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανές πάγου |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό ξενοδοχείου/ εστιατορίου |
400-600W | [35] |
Θέρμα νση νερού |
Λέβητες |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπι κό ξενοδο χείου/ε στιατο ρίου |
1200-1300W | [17] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Εξαερισμός |
ηλεκτρισμός |
ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών |
Προσωπι κό ξενοδο χείου/ε στιατο ρίου | Σύστημα εξαερισμού εστιατορίου: 1500- 2000W / Κάθε ανεμιστήρας εξάτμισης: 60 – 120W | [36] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Σύστημα διήθηση ς |
ηλεκτρισμός | ΜΜΕ Εστίασης και Υπηρεσιών ποτών | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
Κρύα τρόφιμα: 0,014- 0,036 MJ/kg, Ζεστά τρόφιμα: 0,38 MJ/kg | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Σύστημα απολίπα νσης |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | φοινικέλαιο: 1,1MJ/kg, ελαιοκράμβη: 1,3MJ/kg, σόγια: 1,14- 1,25ML/kg | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Ψύκτης αέρα περιβάλλ οντος |
ηλεκτρισμός |
Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ |
Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Κρέας: 0,1-0,2MJ/kg, καυτερές πατάτες: 0,62MJ/kg, πατάτες: 0,26-0,34MJ/kg, Γάλα: 0,02- 0,1MJ/l, Τυρί: 0,41MJ/kg. | [37] |
Μαγείρεμα |
Φούρνοι |
ηλεκτρισμός / αέριο |
Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ |
Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Ψωμί και ψωμάκια: Μπισκότα & κράκερς: 4,07MJ/kg, Μπισκότα & κράκερς: 4,07MJ/kg: /kg, Κατεψυγμένα προϊόντα αρτοποιίας: 0,94MJ/kg: 1,34MJ/kg | [37] |
Μαγείρεμα |
Φριτέζες |
ηλεκτρισμός / αέριο | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
8.78 – 11.11MJ/kg | [37] |
Μαγείρεμα |
Συστήμ ατα μαγειρικ ής |
ηλεκτρισμός / αέριο | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
1.2 – 8.1MJ/kg | [37] |
Storage |
Σύστημα αποθήκευσ ης και διαχείρισης |
ηλεκτρισμός |
Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ |
Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Κρέας: 1,39 – 2,11MJ/kg, Paultry: Καρότα: 0,72MJ/kg, Λαχανικά: 1,41MJ/kg, Πράσινος αρακάς: 1,36MJ/kg | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Ζυγοί |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
2W | [38] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Ηλεκτρονικές δοσομετρικές μηχανές |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
Μορφοποίηση: 0,13MJ/kg, Διαμόρφωση: 0,13MJ/kg: /kg. | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανέ ς διαλογής |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
Μπισκότα & κράκερς: 0.02/kg. | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανές πλήρωσης υγρών |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
20kW | [38] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Ανιχνευτές μετάλλων |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
1-2kW | [39] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανέ ς κοπής |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
Κρέας: 0,22 – 0,3MJ/kg | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανές πλήρωση ς (κονσέρβ ες) |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
0.5 – 2.41MJ/l | [37] |
Λειτουργικ ές δραστηριό τητες |
Μηχανές αποστείρω σης |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
0.13 – 0.31MJ/kg | [37] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες |
Ξήρανση |
ηλεκτρισμός |
Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ |
Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Γάλα: 3 – 7,5MJ/l, Ζάχαρη: 1,51MJ/kg, Δημητριακά: 4.6 – 5,7MJ/kg, Τυρί: 3,5MJ/kg, Σόγια: 0,47MJ/kg, Αλεύρι: 43,29 – 46,89MJ/kg, Πατάτα
νιφάδες: 25,4 – 42MJ/kg | [37] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες |
Επισήμαν ση – Αυτόματη ετικέτα |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
3kW | [40] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες |
Μηχανές συσκευα σίας |
ηλεκτρισμός |
Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ |
Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Ψωμί και κουλούρια: Μπισκότα & κράκερς: 0,28MJ/kg, Μπισκότα & κράκερς: 0,28MJ/kg: Κέικ: 0,36MJ/kg, κέικ: 0,36MJ/kg: /kg, Κατεψυγμένα προϊόντα αρτοποιίας: 0,19MJ/kg: 0,27MJ/kg, Χυμός ντομάτας: 0,19MJ/kg, Τυρί: 0,26 – 0,65MJ/kg, Γάλα: 0,1- 0,2MJ/kg | [37] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες |
Ανάμιξη |
ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών |
0.09 – 0.27MJ/kg | [37] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες | Ζύμωση | ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Ζύμη: 0,67MJ/kg, Μπύρα: 0,17MJ/l | [37] |
Λειτουργικές δραστηριότη τες | Παστερίωση | ηλεκτρισμός | Βιομηχανία τροφίμων και ποτών ΜΜΕ | Προσωπικό βιομ/νίας τροφίμων και ποτών | Γάλα 0,19MJ/kg Χυμός ντομάτας: 0,02MJ/l, Χυμός φρούτων: 0,08MJ/kg | [37] |
3.5. Ενεργειακό Αποτύπωμα βιομηχανιών παραγωγής μετάλλων
Οι βιομηχανίες παραγωγής μετάλλων περιλαμβάνουν κυρίως τη βιομηχανία σιδήρου, χάλυβα και τη βιομηχανία αλουμινίου. Στο πλαίσιο των ενεργειακών ερευνών που έχουν διεξαχθεί, δεν έχει υπάρξει καμία μελέτη που να αξιολογεί άμεσα το ενεργειακό αποτύπωμα των περιουσιακών στοιχείων παραγωγής μετάλλων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος πρέπει να υπολογίζονται με έμμεσες μεθόδους, δηλαδή μέσω της συλλογής δεδομένων που σχετίζονται με την ενέργεια και τα έσοδα. Στον πίνακα 13, παρουσιάζονται τα καύσιμα/ ζήτηση ενέργειας (που σχετίζονται με τον απαιτούμενο περαιτέρω υπολογισμό του ενεργειακού αποτυπώματος) που συνδέονται με κάθε προσδιορισμένη λειτουργία των εγκαταστάσεων παραγωγής μετάλλων.
Πίνακας 13- Προσδιορισμός δεικτών ενεργειακού αποτυπώματος για επιλεγμένα συστήματα των βιομηχανιών παραγωγής μετάλλων
Δραστηριότητες | Συσκευές | Πήγή Ενέργειας | Ομάδε ς- Στόχοι | Επάγελμα | Ισχύς/Ζήτη ση καυσίμου |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Επεξεργασία πλακών | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 2.836 – 5.790 GJ/ton |
Λειτουργικέ ς δραστηριότητες | Μηχανές διάτρησης | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 0.65 – 0.80 kW |
Λειτουργικέ ς δραστηριότητες | Ρομποτικές μηχανές κοπής | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 1.385 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές πριονίσματος | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 52.4 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές βαφής | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 16 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές αμμοβολής | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 10 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές διάτρηση ς | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 6.9 – 11.0 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές κοπής | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 4.5 – 5.5 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές φρεζαρίσματος | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 100 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανή λείανσης | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 5.22 – 14.50 MW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές διαμόρφωσης | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 0.35 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανή τόρνου | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 3.68 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές διάνοιξης | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 0.33 – 0.67 kW |
Λειτουργικέ ς δραστηριότητες | Μηχανή κοπής | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 15 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητες | Μηχανές φρεζαρίσ ματος | ηλεκτρισμ ός | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 110 kW |
Λειτουργικές δραστηριότητ ες | Πυροσυσσωμάτωσ η | καύσιμα | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 145 – 150 MJ/ton |
Λειτουργικές δραστηριότητ ες | Φούρνοι οπτάνθρακα | καύσιμα | Κατεργασί α μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 23 – 24 GJ/t |
Λειτουργικές δραστηριότητ ες | Φούρνος Ανάφλεξης | καύσιμα | Κατεργασ; iα μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 1.8 – 11.6 GJ/ton |
Λειτουργικές δραστηριότητ ες | Φούρνος οξυγόνου | καύσιμα | Κατεργασία μετάλλων ΜΜΕ | Προσωπικό μικρομεσαίων επιχειρήσεων επεξεργασίας μετάλλων | 11 GJ/ton |
3.6. Ενεργειακό αποτύπωμα βιομηχανιών χημικής επεξεργασίας
Οι βιομηχανίες χημικών διεργασιών (που είναι ο πιο ακριβής όρος για τη χημική βιομηχανία) περιλαμβάνουν την πετροχημική βιομηχανία και τη φαρμακευτική βιομηχανία. Παρόμοια με τις βιομηχανίες παραγωγής μετάλλων, δεν έχει υπάρξει καμία μελέτη που να αξιολογεί άμεσα το ενεργειακό αποτύπωμα των χημικών διεργασιών που εφαρμόζονται στις βιομηχανίες στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι δείκτες ενεργειακού αποτυπώματος πρέπει να υπολογίζονται με έμμεσες μεθόδους. Στον πίνακα 14, παρουσιάζονται τα καύσιμα/ζήτηση ενέργειας (που σχετίζονται με τον απαιτούμενο περαιτέρω υπολογισμό του ενεργειακού αποτυπώματος) που συνδέονται με κάθε επιμέρους δραστηριότητα των εγκαταστάσεων χημικής
Πίνακας 14- Προσδιορισμός δεικτών ενεργειακού αποτυπώματος για τα επιλεγμένα συστήματα της χημικής βιομηχανίας
Δραστηριότ ητες | Συσκευές | Πηγή ενέργεια ς | Στόχοι ομάδες | Επάγγελμα | Ισχύς /Ζήτηση καυσίμων |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Βραστήρες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 2 – 4 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Δεξαμενές | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 5.9 – 367.0 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Ταψιά υποπίεσης | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 18.5 – 90.0 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Συναγερμοί | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.44 – 2.98 W |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Μίξερ υψηλής διάτμησης | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 22 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Σύστημα μεταφοράς υγρών | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.50 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Αναμικτήρες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.44 – 2.98 W |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Αναμικτήρες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.44 – 2.98 W |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Γεννήτρια θερμού αέρα | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 10 – 1000 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Εξατμιστές | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 40 – 80 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Ξηραντήρες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.8 – 5.0 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Μονάδες ελέγχου υγρασίας και θερμοκρασίας | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 0.21 – 0.25 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Σταθμοί | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 2.8 MW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Αντλίες για απόσταξη | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 91 GW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | κλίνες υγρών και αναμικτήρες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 1.44 – 2.98 W |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Θέρμανση νερού | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 35 – 70 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Εξαερισμός | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 7.5 – 375 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Καταψύκτες | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 72 – 266 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Αντλίες για απόσταξη | ηλεκτρισμ ός | Χημική βιομηχανία | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 91 GW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Θέρμανση νερού | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 35 – 70 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Εξατμιστές | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 40 – 80 kW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Χημικοί αντιδραστήρες | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 91 GW |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Μηχανές ρωγμών | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 3 – 18 GJ/ton |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Περιστροφικοί ξηραντήρες | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 7.88 – 15.08 GJ/ton |
Λειτουργικέ ς Δραστηριότ ητες | Περιστροφικά καμίνια | καύσιμα | Χημική βιομηχα νία/Όλες οι μεταποι ητικές βιομηχα νίες | Προσωπικό Χημικής βιομηχανίας | 4 – 5 GJ/ton |
Το παρόν κεφάλαιο ασχολείται με τα διακριτά σημεία που σχετίζονται με τις προτάσεις βελτίωσης και τις κατευθυντήριες γραμμές για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τα αποτελέσματα της έρευνας εργασίας που διεξήχθη στα προηγούμενα επιμέρους βήματα για τη δημιουργία ενός μεθοδολογικού πλαισίου για τη διαχείριση του ενεργειακού αποτυπώματος επικαιροποιούνται, εμπλουτίζονται και επικεντρώνονται στους συγκεκριμένους τομείς που συμφωνήθηκαν από όλους τους εταίρους του έργου, δηλαδή τον κατασκευαστικό τομέα, τη μεταλλουργία και τη χημική βιομηχανία και την παραγωγή τροφίμων και ποτών. Στις επόμενες ενότητες παρουσιάζονται ορισμένα μέτρα βελτίωσης και κατευθυντήριες γραμμές για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τα προτεινόμενα μέτρα ενδέχεται να είναι εύκολα και οικονομικά (ή ακόμη και δωρεάν) ή πιο σύνθετα και δαπανηρά, ενώ θα μπορούσαν να αφορούν διαφορετικά τμήματα ή πτυχές της λειτουργίας της επιχείρησης.
4.1. Μέτρα ρύθμισης ενεργειακής κατανάλωσης σχετικά με τον εξοπλισμό γραφείου
Οι επιχειρήσεις μπορεί να έχουν σημαντικές δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια που στεγάζονται. Η πραγματοποίηση μικρών βελτιώσεων μπορεί επίσης να είναι ένα χρήσιμο μέσο για την ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των εργαζομένων στην εξοικονόμηση ενέργειας. Πολλά μικρά και μεσαία κτίρια γραφείων θα μπορούσαν να επωφεληθούν από λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας που κοστίζουν ελάχιστα ή καθόλου. Υπολογίζεται ότι οι επιχειρήσεις που προωθούν ενημερωτικές και ενεργές εκδηλώσεις για την ενθάρρυνση αλλαγής συμπεριφοράς στους εργασιακούς χώρους, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την εξοικονόμηση ενέργειας κατά περίπου 2% έως 10%.
4.1.1 Μέτρα σχετικά με τον εξοπλισμό εγκαταστάσεων γραφείου
Έχει υπολογιστεί ότι οι υπολογιστές συμβάλλουν περίπου στο 20% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στα κτίρια γραφείων. Υπάρχουν ορισμένα απλά και χαμηλού κόστους ή και δωρεάν μέτρα για την αποτελεσματικότερη διαχείριση των υπολογιστών, ώστε να μειωθεί η συνολική κατανάλωση ενέργειας.
Συγκεκριμένα, πρέπει να απενεργοποιούνται όταν δεν χρησιμοποιούνται, συμπεριλαμβανομένων των περιόδων του Σαββατοκύριακου, ενώ οι χρήστες πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ρυθμίσεις διαχείρισης ενέργειας είναι ενεργοποιημένοι σε όλους τους υπολογιστές και τις οθόνες. Αυτές οι ρυθμίσεις αναγκάζουν τις συσκευές να εισέρχονται σε κατάσταση αναστολής λειτουργίας μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα αδράνειας. Οι αποτελεσματικές ρυθμίσεις διαχείρισης ενέργειας θα μπορούσαν να μειώσουν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ενός υπολογιστή περίπου στο μισό [54]. Ομοίως, ο εξοπλισμός και οι συσκευές γραφείου, όπως οι εκτυπωτές, τα φαξ, οι καφετιέρες και οι φούρνοι μικροκυμάτων στους κοινόχρηστους χώρους έχουν σημαντική κατανάλωση ενέργειας. Πολλές από αυτές τις συσκευές καταναλώνουν άδηλη ενέργεια όταν δεν χρησιμοποιούνται ή όταν βρίσκονται σε κατάσταση αναμονής.. Αυτές οι συσκευές διαθέτουν συχνά ρυθμίσεις μείωσης της ενέργειας που μπορούν να αποφέρουν σημαντική εξοικονόμηση. Οι συσκευές αυτές θα μπορούσαν επίσης να συνδεθούν με χρονοδιακόπτες για να μειώσουν τη χρήση της κατανάλωσής τους.
Ομοίως, τα αναψυκτήρια και τα ψυγεία δεν χρειάζεται συνήθως να παρέχουν κρύο νερό 24 ώρες το 24ωρο, εκτός αν αυτό απαιτείται για λόγους υγείας. Τα συστήματα ψύξης της πλειονότητας των αναψυκτηρίων και των ψυγείων νερού θα μπορούσαν να απενεργοποιηθούν. Υπολογίζεται ότι ο μέσος ψύκτης νερού γραφείου καταναλώνει περίπου 800 kWh ετησίως, και μεγάλο μέρος αυτής της ενέργειας προέρχεται από τη λειτουργία αναμονής. Προτείνεται η εγκατάσταση και η ρύθμιση ενός χρονοδιακόπτη ώστε ο ψύκτης να λειτουργεί μόνο όταν χρειάζεται. Ομοίως, οι ψυκτικοί αυτόματοι πωλητές λειτουργούν συνήθως όλο το 24ωρο, καταναλώνοντας 2.500 έως 4.400 kWh ετησίως και αυξάνοντας τα ψυκτικά φορτία στους χώρους που καταλαμβάνουν. Οι χρονοδιακόπτες ή οι αισθητήρες παρουσίας που συνδέονται με τους αυτόματους πωλητές θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν ενέργεια, επειδή επιτρέπουν στα μηχανήματα να ενεργοποιούνται μόνο όταν υπάρχει πελάτης ή όταν ο συμπιεστής πρέπει να λειτουργήσει για να διατηρήσει το προϊόν στην επιθυμητή θερμοκρασία [55].
4.1.2 Μέτρα ρύθμισης φωτισμού
Ο φωτισμός είναι ένας άλλος σχετικά απλός τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας. Υπάρχουν πολλοί συνδυασμοί τεχνικών και τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας για τον φωτισμό. Σε γενικές γραμμές, η εξοικονόμηση ενέργειας στον φωτισμό προκύπτει με τους ακόλουθους τρόπους [54], [56], [57]:
- Υπάρχουν αισθητήρες και αυτόματες συσκευές που μπορούν να εντοπίσουν την ανθρώπινη παρουσία σε ένα δωμάτιο/χώρο ενός κτιρίου ή μιας εγκατάστασης. Τέτοιες συσκευές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να ανάψουν τα φώτα του αντίστοιχου δωματίου/χώρου μόνο όταν το δωμάτιο/χώρος χρησιμοποιείται.
- Υπάρχουν πρότυπα και κανόνες που καθορίζουν το επίπεδο φωτισμού σε ένα δωμάτιο/χώρο ανάλογα με τη δραστηριότητα που διεξάγεται στο δωμάτιο/χώρο. Προκειμένου να επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας, πρέπει να αποφεύγεται ο υπερβολικός φωτισμός.
- Όλοι οι λαμπτήρες πυρακτώσεως θα πρέπει να αντικατασταθούν από ενεργειακά αποδοτικότερο φωτισμό LED, προκειμένου να εξοικονομηθεί ενέργεια.
- Συχνά αναφέρεται ότι οι εταιρικοί χώροι δεν εκμεταλλεύονται πλήρως τον φυσικό φωτισμό. Ο σχεδιασμός των χώρων με τέτοιο τρόπο ώστε να χρησιμοποιείται στο μέγιστο δυνατό βαθμό ο φυσικός φωτισμός από τα παράθυρα ή/και τους φεγγίτες, δεν έχει σχεδόν κανένα κόστος, μειώνοντας ταυτόχρονα τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για τεχνητό φωτισμό. Για το λόγο αυτό, αντικείμενα που εμποδίζουν τα παράθυρα, π.χ. ντουλάπια αρχειοθέτησης, θα πρέπει να μετατοπίζονται, ενώ η διαρρύθμιση του χώρου θα πρέπει πάντα να στοχεύει στη μεγιστοποίηση της χρήσης του φυσικού φωτισμού, π.χ. τα γραφεία εργασίας θα πρέπει να τοποθετούνται κοντά σε παράθυρα.
4.1.3 Ενέργειες θερμομόνωσης κτιρίων
Μπορεί να υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας για τις εταιρικές εγκαταστάσεις. Υπάρχουν διάφορα απλά και χαμηλού κόστους μέτρα που μπορούν να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των υφιστάμενων κτιρίων [56], [57]::
- Τα παράθυρα αποτελούν κοινή πηγή απωλειών θερμότητας στα κτίρια. Για το λόγο αυτό, τα κουφώματά τους θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά και να διατηρούνται σε καλή κατάσταση, ώστε να εξασφαλίζεται ότι μπορούν να κλείνουν με ασφάλεια και να μην δημιουργούν ρεύματα αέρα. Τα παράθυρα με μονό τζάμι πρέπει να αντικαθίστανται με διπλά ή, αν είναι δυνατόν, με τριπλά τζάμια. Η εφαρμογή κατάλληλων συστημάτων σκίασης θα μπορούσε επίσης να αποτρέψει την υπερθέρμανση των χώρων του κτιρίου.
- Όπως τα παράθυρα, έτσι και οι πόρτες θα μπορούσαν επίσης να ελέγχονται προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν δημιουργούν ρεύματα και ότι κλείνουν ασφαλώς. Η αντικατάσταση των υφιστάμενων θυρών με παχύτερες και η εφαρμογή μηχανισμών αυτοκλεισίματος θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στον έλεγχο της θερμοκρασίας των εσωτερικών χώρων καταναλώνοντας λιγότερη ενέργεια.
- Οι τοίχοι και οι στέγες θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά για να εντοπίζονται τα υπάρχοντα κενά ή τρύπες, τα οποία θα πρέπει να επισκευάζονται/κλείνονται με την εφαρμογή κατάλληλων υλικών πλήρωσης. Επιπλέον, θα μπορούσαν να διενεργηθούν ειδικοί έλεγχοι για να διερευνηθούν οι δυνατότητες μείωσης των θερμικών απωλειών μέσω της εφαρμογής κατάλληλης θερμομόνωσης.
4.1.4 Μέτρα μείωσης κατανάλωσης ενέργειας σε λειτουργίες θέρμανσης και ψύξης
Η βελτίωση ή/και η τροποποίηση των συστημάτων κλιματισμού θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια γραφείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Ορισμένα απλά και πρακτικά μέτρα που εξασφαλίζουν καλές και αποδοτικές συνθήκες λειτουργίας των συστημάτων κλιματισμού και αερισμού περιλαμβάνουν [56], [57]:
- Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατάλληλα συστήματα ελέγχου που ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του χώρου. Η θερμοκρασία του γραφείου, για παράδειγμα, κατά τους χειμερινούς μήνες (λειτουργία θέρμανσης) συνιστάται να ρυθμίζεται στους 19°C. Προφανώς, θα μπορούσε να ρυθμιστεί χαμηλότερα από τους 19°C στους διαδρόμους, στις αποθήκες και στους χώρους με μεγαλύτερη σωματική δραστηριότητα. Το καλοκαίρι (λειτουργία ψύξης) η αντίστοιχη θερμοκρασία αέρα συνιστάται να μην είναι χαμηλότερη από 24°C. Όσον αφορά τις θερμοκρασίες ψύξης, υπάρχει ένας εμπειρικός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο η αύξηση της ρυθμισμένης θερμοκρασίας αέρα ψύξης κατά 1°C θα έχει ως αποτέλεσμα αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας από τον ψύκτη της τάξης του 3%.
- Τα συστήματα ψύξης απελευθερώνουν/αποβάλλουν θερμότητα στο περιβάλλον, δηλαδή στον αέρα του περιβάλλοντος. Είναι προφανές, επομένως, ότι για να λειτουργούν αποτελεσματικά τα συστήματα ψύξης, θα πρέπει να έχουν καλή και ανεμπόδιστη πρόσβαση στον αέρα του περιβάλλοντος. Συνεπώς, η τοποθέτηση των μονάδων ψύξης σε σχέση με τα υπάρχοντα έπιπλα, τον εξοπλισμό ή/και τα μηχανήματα είναι πολύ σημαντική. Οι περιορισμοί χώρου ή/και η κακή τεχνική κρίση μπορεί να οδηγήσουν στην τοποθέτηση των μονάδων ψύξης κοντά σε απαγωγές θερμού αέρα ή με τρόπο που να περιορίζεται η ροή του αέρα του περιβάλλοντος, μειώνοντας αναπόφευκτα τη συνολική απόδοση του συστήματος. Η διάταξη του χώρου της εγκατάστασης πρέπει να επιτρέπει στα συστήματα ψύξης να έχουν ανεμπόδιστη πρόσβαση στον ψυχρότερο δυνατό αέρα περιβάλλοντος.
4.2. Προτάσεις βελτίωσης και κατευθυντήριες γραμμές για την μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των βιομηχανιών προϊόντων τροφίμων και ποτών
4.2.1 Ενέργειες επιχειρηματικών λειτουργιών και συντήρησης
Απλές διαδικασίες μπορούν να καθιερωθούν και να εφαρμοστούν σε έναν οργανισμό για την αντιμετώπιση θεμάτων λειτουργίας και συντήρησης, όπως τα ακόλουθα μέτρα [58], [60]:
- Οι δραστηριότητες συντήρησης πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένο και έμπειρο τεχνικό προσωπικό. Θα πρέπει να υπάρχει επαρκής χρόνος για την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών συντήρησης σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα ποιότητας. Η τήρηση μιας ρουτίνας συντήρησης και ενός μεσοπρόθεσμου χρονοδιαγράμματος είναι υψίστης σημασίας. Σε περίπτωση εργασιών αντικατάστασης, τα ανταλλακτικά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι τα πλέον σύγχρονα και αποδοτικά.
- Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων βλαβών στις εγκαταστάσεις, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι εντοπίζονται τα βαθύτερα αίτια. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να διεξάγονται πειράματα και δοκιμές και όλοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην αποκατάστασή τους. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι κάθε βασική αιτία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χωρίς να προκληθεί άλλη βλάβη σε άλλο σημείο της εγκατάστασης.
- Κατά την εγκατάσταση νέου εξοπλισμού ή μηχανημάτων, πρέπει να διασφαλίζεται ότι όλα τα σχετικά μέρη και εξαρτήματα εγκαθίστανται σωστά σύμφωνα με τις οδηγίες του εγχειριδίου (των εγχειριδίων) που παρέχει ο κατασκευαστής. Επιπλέον, η υφιστάμενη εγκατάσταση θα πρέπει να επανεξετάζεται προσεκτικά πριν από την παράδοση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι είναι σύμφωνη με το σχεδιασμό.
- Όσον αφορά το μέγεθος του εξοπλισμού, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι προδιαγραφές του εξοπλισμού ανταποκρίνονται στις λειτουργικές απαιτήσεις και αντιστοιχούν στην πραγματική ζητούμενη ποσότητα χωρίς πλεονάζουσα χωρητικότητα.
- Όσον αφορά τη λειτουργία του εξοπλισμού, θα πρέπει να επαληθεύεται ότι τα σχετικά μηχανήματα μπορούν να απενεργοποιούνται εύκολα και με ασφάλεια όταν δεν χρησιμοποιούνται. Θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού. Θα πρέπει να υπάρχουν βαλβίδες ασφαλείας και κατάλληλες προστατευτικές διατάξεις που “εγγυώνται” την ασφάλεια της εγκατάστασης και των εγκατεστημένων μηχανημάτων. Η δυνατότητα επίσης επανεκκίνησης της λειτουργίας της εγκατάστασης σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης.
- Εάν υπάρχει ποικιλία διαθέσιμων μηχανημάτων, θα πρέπει να επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε εκείνα που παρουσιάζουν την υψηλότερη απόδοση. Είναι προφανές, επομένως, ότι οι υπεύθυνοι παραγωγής, οι επόπτες ή/και το προσωπικό θα πρέπει να γνωρίζουν και να έχουν καλή γνώση των ελάχιστων, κανονικών και μέγιστων συνθηκών λειτουργίας όλων των διαθέσιμων μηχανημάτων.
- Οι διαδικασίες παραγωγής θα πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται ο χρόνος αδράνειας των μηχανημάτων. Επίσης, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διακόπτεται η λειτουργία των μηχανημάτων όσο το δυνατόν συντομότερα και να ξεκινούν όσο το δυνατόν αργότερα. Οι διαδικασίες παραγωγής θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά και να επανεξετάζονται με στόχο τον εντοπισμό δυνατοτήτων βελτίωσης της αποδοτικότητας.
- Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλη η θερμική και ηλεκτρική μόνωση είναι σε καλή κατάσταση ελαχιστοποιώντας τις απώλειες θερμότητας και εξαλείφοντας τις διαρροές ηλεκτρικής ενέργειας.
4.2.2 Ενεργειακά μέτρα μείωσης κατανάλωσης σε συστήματα ηλεκτροκινητήρων
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, τα συστήματα κινητήρων είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ενέργειας για τις παρασκευαστικές βιομηχανίες, καταναλώνοντας περίπου το 75% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας στον βιομηχανικό τομέα των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, οι κινητήρες πρέπει να αποτελούν βασικό τομέα εστίασης στο πλαίσιο κάθε προγράμματος διαχείρισης του ενεργειακού αποτυπώματος.
Ευτυχώς, οι σημερινές προηγμένες λύσεις διαχείρισης κινητήρων μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη συνολική ζήτηση ενέργειας. Για παράδειγμα, τα εργαλεία βελτιστοποίησης της ισχύος, όπως οι μεταβλητές συχνότητες, οι ενεργειακά αποδοτικοί κινητήρες, τα γρανάζια, οι ελεγκτές κινητήρων και το σχετικό λογισμικό θα μπορούσαν να προσφέρουν άμεση και μετρήσιμη εξοικονόμηση [60]. Πολλές βιομηχανικές εφαρμογές, όπως ανεμιστήρες, αντλίες, συμπιεστές και μεταφορικές ταινίες, λειτουργούν κυρίως σε μερικά φορτία. Ωστόσο, αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούν παραδοσιακές (μηχανικές) μεθόδους ελέγχου, όπως βαλβίδες, φρένα και ρυθμιστικά πτερύγια για τον έλεγχο της ταχύτητας. Σε αυτή την περίπτωση, οι κινητήρες παρέχουν περισσότερο έργο από ό,τι απαιτείται και, κατά συνέπεια, χάνεται σημαντικό ποσό ενέργειας λόγω του μηχανικού ελέγχου της ταχύτητας. Οι μονάδες μεταβλητών στροφών (VSD) προσφέρουν έναν πιο αποτελεσματικό τρόπο για εφαρμογές που λειτουργούν σε μερικά φορτία, επειδή μπορούν να ελέγχουν απευθείας την ταχύτητα και τη ροπή του ηλεκτροκινητήρα. Έτσι, εξαλείφεται ο απαιτούμενος μηχανικός έλεγχος της ταχύτητας και αποφεύγεται η χρήση υπερμεγέθων κινητήρων. Η εφαρμογή του άμεσου ελέγχου του κινητήρα επιτρέπει την προσαρμογή της προβλεπόμενης και της πραγματικής ζήτησης της διεργασίας, επιτρέποντας στον εξοπλισμό να λειτουργεί αποδοτικότερα και σε ένα εύρος διαφορετικών ταχυτήτων. Ως αποτέλεσμα, η εφαρμογή των VSD μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής [62]. Συγκεκριμένα, τα φυγοκεντρικά φορτία υψηλής ισχύος μπορούν να επιτύχουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, με τη μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας να προκύπτει απλώς από τη μείωση της ταχύτητας ή της ροής κατά 20%. Εάν μια μικρή μείωση της ροής δεν επηρεάζει τη διαδικασία παραγωγής και η μονάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη μισή ενέργεια με αυτόν τον τρόπο, τότε οι χρήστες μπορούν να επιτύχουν υψηλή εξοικονόμηση κόστους. Σε κάθε διαδικασία παραγωγής που απαιτεί λιγότερο από το 100% της σχεδιασμένης ταχύτητας, οι κατασκευαστές θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο εφαρμογής μονάδων μεταβλητής συχνότητας. Σε αυτή την περίπτωση, η σωστή εφαρμογή των μετατροπέων συχνότητας θα μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος, ενώ θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατάργηση της ανάγκης για βαλβίδες, στην αύξηση της διάρκειας ζωής των στεγανοποιήσεων της αντλίας, στη μείωση της υπερφόρτωσης ισχύος κατά την εκκίνηση και στη συμβολή σε μια πιο ευέλικτη λειτουργία [60].
4.2.3 Μέτρα μείωσης κατανάλωσης ενέργειας που αφορούν την διαδικασία ψύξης
Υπάρχουν αρκετά εύκολα μέτρα για την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας ψύξης [63]:
- Θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερπλήρωση των αποθεμάτων, ενώ οι σωληνώσεις αέρα θα πρέπει να παραμένουν ανεμπόδιστες.
- Τα προϊόντα δεν πρέπει να θερμαίνονται κατά τη διάρκεια της μεταφοράς.
- Ο φωτισμός και οι συσκευές προστασίας από τη συμπύκνωση πρέπει να απενεργοποιούνται όταν δεν απαιτείται.
- Ο θερμοστάτης και η απόψυξη πρέπει να ρυθμίζονται ανάλογα με τις απαιτούμενες συνθήκες.
- Η αύξηση της θερμότητας από άλλο εξοπλισμό και από την ηλιακή ακτινοβολία πρέπει να περιορίζεται.
Επιπλέον, πολλές μονάδες ψύξης θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη βελτίωση της μόνωσης. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι σωληνώσεις ψυκτικού υγρού και οι πιθανές περιοχές αύξησης της θερμότητας είναι καλά μονωμένες. Τα μονωτικά πάνελ για τοίχους, οροφές και πόρτες πρέπει να έχουν R-δείκτη τουλάχιστον 4,5, που αντιστοιχεί σε 140 mm μόνωσης από άκαμπτο αφρό. Για τους χώρους κατάψυξης, τα πάνελ πρέπει να έχουν πάχος τουλάχιστον R6 (175 mm). Διαφανές παράθυρα και πόρτες θα πρέπει να είναι διπλά τζάμια στους ψυκτικούς χώρους και τριπλά τζάμια στους καταψύκτες, με εξωτερικές επεξεργασίες που αντανακλούν τη θερμότητα.
Εάν το σύστημα ψύξης είναι ηλικίας άνω των 10 ετών, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο αντικατάστασής του. Η εγκατάσταση ενός αποδοτικού νέου συστήματος θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 30% στην κατανάλωση ενέργειας. Στην περίπτωση αντικατάστασης του συστήματος, η διάταξη και ο σχεδιασμός των εγκατεστημένων συστημάτων θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές [63]:
- Αποφύγετε τα υπερβολικά μήκη σωλήνων και τις μη μονωμένες σωληνώσεις
- Μειώστε το χρόνο παραμονής του προσωπικού σε ψυχρούς χώρους
- Βεβαιωθείτε ότι ο εξοπλισμός ψύξης δεν εγκαθίσταται κοντά σε πηγές θερμότητας
- Βελτιστοποιήστε το φωτισμό με τη χρήση LED και αισθητήρων παρουσίας, όπου αυτό είναι εφικτό
- Τοποθετήστε τον εξατμιστή έτσι ώστε ο ψυχρός αέρας να μην φυσάει κατευθείαν έξω από την πόρτα
- Τοποθετήστε τους συμπυκνωτές και τους εναλλάκτες θερμότητας με τρόπο ώστε να υπάρχει καλή ροή αέρα και να μπορεί να εκτονώνεται η θερμότητα
- Βελτιστοποιήστε τη δρομολόγηση των γραμμών αναρρόφησης για να αποφύγετε την πτώση πίεσης, την κατακράτηση υγρών ή την ασταθή ροή
4.2.4 Ενέργειες μείωσης κατανάλωσης ενέργειας σε λοιπές διαδικασίες παραγωγής
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διεργασίες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τροφίμων και ποτών με δυνατότητες μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος.
Ορισμένες επιλογές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για τη βελτίωση της απόδοσης των συστημάτων θέρμανσης περιλαμβάνουν [64]:
- Μόνωση βαλβίδων λέβητα
- Εγκατάσταση σωλήνων επιστροφής ατμού και συμπυκνωμάτων και μονάδων αποθήκευσης
- Προθέρμανση του νερού εισόδου από πλεονάζουσα θερμότητα ή ηλιακά συστήματα ζεστού νερού
- Επιλογή λεβήτων που μπορούν να ρυθμίζουν την παραγωγή τους
- Εφαρμογή αποτελεσματικών ελέγχων ακολουθίας εάν χρησιμοποιούνται πολλαπλοί λέβητες
Οι φούρνοι είναι επίσης απαιτητικές σε ενέργεια συσκευές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τροφίμων. Πολλοί εμπορικοί φούρνοι είναι ανεπαρκώς μονωμένοι ή έχουν μεταλλικές συνδέσεις που σχηματίζουν θερμογέφυρα για την απώλεια θερμότητας. Με την αύξηση της μόνωσης των φούρνων σε δείκτη R τουλάχιστον 2,5 και τη μείωση των θερμογεφυρών, η ακτινοβολούμενη θερμότητα μπορεί να μειωθεί έως και 75%.
Όσον αφορά τις διαδικασίες ξήρανσης, οι παραδοσιακές τεχνικές ξήρανσης τροφίμων περιλαμβάνουν την ξήρανση με ψεκασμό, την ξήρανση με θερμό αέρα και την ξήρανση με κατάψυξη. Όλες αυτές απαιτούν μεγάλες ποσότητες ενέργειας και άλλες εισροές, όπως υγραέρια. Ορισμένες επιλογές για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της διαδικασίας ξήρανσης είναι:
- Εξάτμιση σε χαμηλή θερμοκρασία
- Ανάκτηση απορριπτόμενης θερμότητας και εναλλάκτες θερμότητας
- Ειδικά κατασκευασμένοι αποδοτικοί στεγνωτήρες και αφυγραντήρες αντλίας θερμότητας
- Ηλιακή ξήρανση και ξήρανση με τη βοήθεια μικροκυμάτων
Αυτές οι βελτιώσεις μπορούν μερικές φορές να συνδυαστούν με παλαιότερες μεθόδους για τη δημιουργία μιας πιο αποτελεσματικής σύνθετης διαδικασίας.
4.2.5 Μέτρα σχετικά με τον σχεδιασμό διεργασιών και τον ενεργειακό εφοδιασμό
Η μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας προέρχεται από μια βαθμιαία αλλαγή είτε στο σχεδιασμό της διαδικασίας, είτε στην παροχή ενέργειας, είτε και στα δύο. Αυτό είναι το πιο δαπανηρό και ενέχει τους υψηλότερους επιχειρηματικούς κινδύνους σε σύγκριση με άλλα μέτρα. Οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να είναι η εφαρμογή μονάδων συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας, ο επανεξοπλισμός της γραμμής παραγωγής με μια νέα τεχνολογία διεργασίας, η εφαρμογή δυναμικής προσομοίωσης και προβλεπτικών ελέγχων και η επέκταση της ενέργειας ή της απορριπτόμενης θερμότητας σε ένα δίκτυο τηλεθέρμανσης ή τηλεψύξης.
Συνδυασμός θερμότητας και ηλεκτρικής ισχύς
Οι συμβατικές (θερμοηλεκτρικές) τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, παρουσιάζουν σχετικά χαμηλές αποδόσεις από καύσιμο σε ισχύ, απλά και μόνο επειδή σημαντικά ποσά θερμότητας υψηλής θερμοκρασίας χάνονται στο περιβάλλον. μέσω της σωλήνωσης της καμινάδας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συνήθεις συμβατικοί (θερμικοί) κινητήρες παρουσιάζουν ενεργειακή απόδοση που συνήθως δεν υπερβαίνει το 38% – 40%. Συγκεκριμένα, οι συντελεστές ενεργειακής απόδοσης για τους παλινδρομικούς κινητήρες κυμαίνονται μεταξύ 28% – 38%. Οι συντελεστές ενεργειακής απόδοσης των μικρών αεριοστροβίλων (ονομαστική ισχύς έως 5 MW) κυμαίνονται μεταξύ 20% και 25%, ενώ οι αντίστοιχοι συντελεστές απόδοσης για τους μεγαλύτερους αεριοστροβίλους (ονομαστική ισχύς μεταξύ 5 MW και 500 MW) κυμαίνονται μεταξύ 25% και 35%. Οι σύγχρονοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με αεριοστρόβιλο ονομαστικής ισχύος άνω των 500 MW μπορεί να φτάσουν σε βαθμούς απόδοσης κοντά στο 50%. Η τεχνολογία συμπαραγωγής συλλαμβάνει και αξιοποιεί τη θερμική ενέργεια (θερμότητα) η οποία απελευθερώνεται (χάνεται) στο περιβάλλον. Η συλλεγόμενη θερμική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ατμού, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει έναν ατμοστρόβιλο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε μικρότερη κλίμακα, χρησιμοποιούνται συστήματα συμπαραγωγής, βιομηχανικοί αεριοστρόβιλοι ή παλινδρομικοί κινητήρες που τροφοδοτούνται με αέριο ή πετρέλαιο. Εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η συλλεχθείσα θερμότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άλλες θερμικές διεργασίες, όπως η παραγωγή ατμού ή η θέρμανση νερού. Συνήθως, ο συνολικός βαθμός απόδοσης των μονάδων συμπαραγωγής είναι πολύ υψηλότερος από αυτόν που παρουσιάζουν οι συμβατικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή της τάξης του 75% – 85% [58].
Αξιοποίηση θερμικής απώλειας ενέργειας
Υπολογίζεται ότι το 20-50% της βιομηχανικής εισροής ενέργειας χάνεται ως απορριπτόμενη θερμότητα με τη μορφή θερμών καυσαερίων, νερού ψύξης ή απώλειας θερμότητας από τις επιφάνειες του εξοπλισμού και τα θερμαινόμενα αντικείμενα. Κάθε βιομηχανική διεργασία που χρησιμοποιεί θερμότητα μπορεί να μειώσει τη χρήση ενέργειας με τη χρήση εναλλακτών θερμότητας για τη μεταφορά της θερμότητας κάπου αλλού, όπου είναι χρήσιμη σε άλλη διεργασία. Η πιο συνηθισμένη χρήση της ανακτώμενης θερμότητας είναι η προθέρμανση των εισροών στους θαλάμους θερμότητας. Η θερμότητα μπορεί είτε να επαναχρησιμοποιηθεί εντός της ίδιας ή μιας άλλης διεργασίας είτε μερικές φορές από μια γειτονική βιομηχανική εγκατάσταση. Πολυάριθμες τεχνολογίες είναι διαθέσιμες στο εμπόριο για την ανάκτηση απορριπτόμενης θερμότητας. Για να είναι επιτυχής, πρέπει να υπάρχει μια προσβάσιμη πηγή απορριπτόμενης θερμότητας, η σωστή τεχνολογία ανάκτησης και η χρήση της ανακτώμενης ενέργειας. Οι εγκαταστάσεις ενδέχεται να χρειαστούν εξειδικευμένη βοήθεια για τον εντοπισμό αυτών και για την αξιολόγηση της σκοπιμότητας της ανάκτησης θερμότητας αποβλήτων [58].
Ανάκτηση θερμότητας
Όπου πρέπει να χρησιμοποιούνται ενεργειακά απαιτητικές εστίες θερμότητας, η αποτελεσματική ανάκτηση θερμότητας (συμπεριλαμβανομένης της υποβαθμισμένης θερμότητας των υδρατμών) είναι ζωτικής σημασίας. Οι παγίδες ατμού και η ανάκτηση της εκτόνωσης του λέβητα εξοικονομούν νερό και απαιτήσεις θέρμανσης του λέβητα. Το επιστρεφόμενο συμπύκνωμα είναι πολύ θερμότερο από το νερό τροφοδοσίας και μπορεί να μην απαιτεί επεξεργασία. Αν και υπάρχει μεγάλο αρχικό κόστος, τα μέτρα ανάκτησης θερμότητας συχνά επιστρέφουν την επένδυση σε λιγότερο από 3 χρόνια [64].
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποθήκευση
Πολλές επιχειρήσεις στον τομέα των τροφίμων και ποτών έχουν εγκαταστήσει επιτόπου φωτοβολταϊκά συστήματα στις στέγες τους. Καθώς ένα μεγαλύτερο ποσοστό των διεργασιών των εγκαταστάσεων ηλεκτροδοτείται, τα φορτία μπορούν να προσαρμοστούν σε περιόδους υψηλής ηλιακής παραγωγής. Καθώς αυξάνονται τα φορτία, τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να επεκταθούν ανάλογα. Η ηλιακή θέρμανση νερού μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική λύση για θέρμανση ή προθέρμανση. Αυτό επιτρέπει τη θέρμανση του νερού πολύ πάνω από τους 80˚C. Η εγκατάσταση συσσωρευτών μπορεί επίσης να αξίζει να εξεταστεί καθώς οι τιμές μειώνονται. Οι μπαταρίες επιτρέπουν μεγαλύτερη επιτόπια χρήση των ηλιακών φωτοβολταϊκών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και παρέχουν μια εφεδρική επιλογή σε περίπτωση διακοπής του δικτύου. Η ενέργεια μπορεί επίσης να αποθηκευτεί θερμικά στο νερό, σε υλικά αλλαγής φάσης (PCM) ή στη μαζική ποσότητα των τροφίμων στην ψύξη [64].
Μονάδα μετατροπής τροφικών απορριμμάτων σε ενέργεια
Τα περισσότερα απορρίμματα τροφίμων μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ως πηγή ενέργειας. Τα οργανικά απόβλητα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας μέσω αναερόβιων ζυμωτηρίων. Η αναερόβια ζύμωση συμβαίνει όταν μικροοργανισμοί διασπούν οργανικό υλικό απουσία οξυγόνου, παράγοντας βιοαέριο (μεθάνιο) και ένα πλούσιο λίπασμα. Όταν αυτό το βιοαέριο συλλεχθεί, μπορεί να μειώσει τις εκπομπές μεθανίου από την αποσύνθεση της κοπριάς έως και 95%. Η αναερόβια ζύμωση και η ανάκτηση βιοαερίου είναι καταλληλότερες για μεγάλες μονάδες επεξεργασίας τροφίμων με υγρά απόβλητα υψηλής αντοχής, όπως οι μονάδες επεξεργασίας γαλακτοκομικών προϊόντων ή οι ζυθοποιίες [64].
4.3. Προτάσεις βελτίωσης και κατευθυντήριες γραμμές για την μείωση ενεργειακού αποτυπώματος μεταλλοτεχνίας και χημικής βιομηχανίας
4.3.1 Μέτρα μείωσης ενεργειακής κατανάλωσης επιχειρησιακών λειτουργιών και συντήρησης
Στο πλαίσιο ενός οργανισμού μπορούν να καθιερωθούν και να εφαρμοστούν απλές διαδικασίες για την αντιμετώπιση θεμάτων λειτουργίας και συντήρησης, όπως τα ακόλουθα μέτρα [58], [60]:
- Οι δραστηριότητες συντήρησης πρέπει να εκτελούνται από εξειδικευμένο και έμπειρο τεχνικό προσωπικό. Θα πρέπει να υπάρχει επαρκής χρόνος για την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών συντήρησης σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα ποιότητας. Η τήρηση μιας ρουτίνας συντήρησης και ενός μεσοπρόθεσμου χρονοδιαγράμματος είναι υψίστης σημασίας. Σε περίπτωση δραστηριοτήτων αντικατάστασης, τα ανταλλακτικά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι τα πλέον σύγχρονα και αποδοτικά.
- Σε περίπτωση επαναλαμβανόμενων βλαβών στις εγκαταστάσεις, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι εντοπίζονται τα βαθύτερα αίτια. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει να διεξάγονται πειράματα και δοκιμές και όλοι θα πρέπει να συμβάλλουν στην αποκατάστασή τους. Είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί ότι κάθε βασική αιτία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά χωρίς να προκληθεί άλλη βλάβη σε άλλο σημείο της εγκατάστασης.
- Κατά την εγκατάσταση νέου εξοπλισμού ή μηχανημάτων, πρέπει να διασφαλίζεται ότι όλα τα σχετικά μέρη και εξαρτήματα εγκαθίστανται σωστά σύμφωνα με τις οδηγίες του εγχειριδίου (των εγχειριδίων) που παρέχει ο κατασκευαστής. Επιπλέον, η πραγματική εγκατάσταση θα πρέπει να επανεξετάζεται προσεκτικά πριν από την ολοκλήρωση της παράδοσης, ώστε να διασφαλίζεται ότι είναι σύμφωνη με το σχεδιασμό.
- Όσον αφορά το μέγεθος του εξοπλισμού, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι προδιαγραφές του εξοπλισμού ανταποκρίνονται στις λειτουργικές απαιτήσεις και αντιστοιχούν στην πραγματική ζήτηση χωρίς υπερβάσεις.
- Όσον αφορά τη λειτουργία του εξοπλισμού, θα πρέπει να επαληθεύεται ότι τα σχετικά μηχανήματα μπορούν να απενεργοποιούνται εύκολα και με ασφάλεια όταν δεν χρησιμοποιούνται. Θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι κανόνες ασφαλείας των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού. Θα πρέπει να υπάρχουν βαλβίδες ασφαλείας και κατάλληλες προστατευτικές διατάξεις που “εγγυώνται” την ασφάλεια της εγκατάστασης και των εγκατεστημένων μηχανημάτων. Η δυνατότητα επίσης επανεκκίνησης της λειτουργίας της εγκατάστασης σε σύντομο χρονικό διάστημα είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης.
- Εάν υπάρχει ποικιλία διαθέσιμων μηχανημάτων, θα πρέπει να επιλέξετε να χρησιμοποιήσετε εκείνα που παρουσιάζουν την υψηλότερη απόδοση. Είναι προφανές, επομένως, ότι οι υπεύθυνοι παραγωγής, οι επόπτες ή/και το προσωπικό θα πρέπει να γνωρίζουν και να έχουν καλή γνώση των ελάχιστων, κανονικών και μέγιστων συνθηκών λειτουργίας όλων των διαθέσιμων μηχανημάτων.
- Οι διαδικασίες παραγωγής θα πρέπει να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται ο χρόνος αδράνειας των μηχανημάτων. Επίσης, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια να διακόπτεται η λειτουργία των μηχανημάτων όσο το δυνατόν συντομότερα και να ξεκινούν όσο το δυνατόν αργότερα. Οι διαδικασίες παραγωγής θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά και να επανεξετάζονται με στόχο τον εντοπισμό δυνατοτήτων βελτίωσης της αποδοτικότητας.
- Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλη η θερμική και ηλεκτρική μόνωση είναι σε καλή κατάσταση ελαχιστοποιώντας τις απώλειες θερμότητας και αποτρέποντας τις διαρροές ηλεκτρικής ενέργειας.
4.3.2 Δράσεις μείωσης ενεργειακής κατανάλωσης συστημάτων μηχανών
Σύμφωνα με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, τα συστήματα κινητήρων είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ενέργειας για τις μεταποιητικές βιομηχανίες, καταναλώνοντας περίπου το 75% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας στον βιομηχανικό τομέα των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, οι ηλεκτροκινητήρες θα πρέπει να αποτελούν βασικό τομέα εστίασης στο πλαίσιο κάθε προγράμματος διαχείρισης του ενεργειακού αποτυπώματος.
Ευτυχώς, οι σημερινές προηγμένες λύσεις διαχείρισης ηλεκτροκινητήρων μπορούν να μειώσουν σημαντικά τη συνολική κατανάλωση ενέργειας. Για παράδειγμα, τα εργαλεία βελτιστοποίησης της ισχύος, όπως οι μετατροπείς συχνότητας, οι ενεργειακά αποδοτικοί κινητήρες, τα γρανάζια, οι ελεγκτές κινητήρων και το σχετικό λογισμικό θα μπορούσαν να προσφέρουν άμεση και μετρήσιμη εξοικονόμηση [61].
Πολλές βιομηχανικές συσκευές, όπως ανεμιστήρες, αντλίες, συμπιεστές και ιμάντες μεταφοράς, λειτουργούν κυρίως σε συνθήκες μερικού φορτίου. Ωστόσο, αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούν παραδοσιακές (μηχανικές) μεθόδους ελέγχου, όπως βαλβίδες, φρένα και ρυθμιστικά πτερύγια για τον έλεγχο της ταχύτητας. Σε αυτή την περίπτωση, οι κινητήρες παρέχουν περισσότερο έργο από ό,τι απαιτεί, και κατά συνέπεια χάνεται σημαντικό ποσό ενέργειας λόγω του μηχανικού ελέγχου της ταχύτητας. Οι μηχανισμοί αυξομείωσης της ταχύτητας (VSD) προσφέρουν έναν πιο αποδοτικό τρόπο για εφαρμογές που λειτουργούν σε μερικά φορτία, επειδή μπορούν να ελέγχουν απευθείας την ταχύτητα και τη ροπή του ηλεκτροκινητήρα. Έτσι, εξαλείφεται ο απαιτούμενος μηχανικός έλεγχος της ταχύτητας και αποφεύγεται η χρήση υπερμεγέθων κινητήρων. Η εφαρμογή του άμεσου ελέγχου του κινητήρα επιτρέπει την αντιστοίχιση της προβλεπόμενης και της πραγματικής ζήτησης της διεργασίας, επιτρέποντας στον εξοπλισμό να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και σε ένα εύρος διαφορετικών ταχυτήτων. Ως αποτέλεσμα, η εφαρμογή των μηχανισμών αυτόματης κίνησης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα σε ολόκληρη την αλυσίδα παραγωγής [62].
Συγκεκριμένα, τα φυγοκεντρικά φορτία υψηλής απόδοσης μπορούν να επιτύχουν σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας, με τη μεγαλύτερη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας να προκύπτει απλώς από τη μείωση της ταχύτητας ή της ροής κατά 20%. Εάν μια μικρή μείωση της ροής δεν επηρεάζει τη διαδικασία παραγωγής και η μονάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη μισή ενέργεια με αυτόν τον τρόπο, τότε οι χρήστες μπορούν να επιτύχουν υψηλή εξοικονόμηση κόστους. Σε κάθε διαδικασία παραγωγής που απαιτεί λιγότερο από το 100% της σχεδιασμένης ταχύτητας, οι κατασκευαστές θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο εφαρμογής μονάδων μεταβλητής συχνότητας (VSD). Σε αυτή την περίπτωση, η σωστή εφαρμογή των VSD θα μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος, ενώ θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατάργηση της ανάγκης για βαλβίδες, στην αύξηση της διάρκειας ζωής των στεγανοποιήσεων της αντλίας, στη μείωση της αύξησης της ισχύος κατά την εκκίνηση και στη συμβολή σε μια πιο ευέλικτη λειτουργία [61].
4.3.3 Ενεργειακά μέτρα συστημάτων λειτουργιών πίεσης και θερμότητας
Το ποσοστό παραγωγής και η ταχύτητα των χημικών αντιδράσεων εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη θερμοκρασία και την πίεση. Η εξοικονόμηση ενέργειας θα μπορούσε να επιτευχθεί με την επανεξέταση των βέλτιστων θερμοκρασιών και πιέσεων για συγκεκριμένες χημικές διεργασίες. Οι συνεχείς καινοτομίες στους καταλύτες μπορούν να μειώσουν το φράγμα ενέργειας ενεργοποίησης για τις χημικές αντιδράσεις. Αυτό μειώνει τις απαιτούμενες θερμοκρασίες και συνθήκες πίεσης [55].
Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να διασφαλίζεται ότι η χημική απόσταξη πραγματοποιείται υπό τις βέλτιστες συνθήκες και ότι τα προϊόντα δεν υποβάλλονται σε υπερβολικό καθαρισμό. Για να γίνει αυτό, θα μπορούσαν να ακολουθηθούν οι ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές [55]:
- Μείωση της θερμοκρασίας επεξεργασίας
- Βελτιστοποίηση της θερμοκρασίας ψύξης
- Ρύθμιση των θερμοστατών στην κατάλληλη θερμοκρασία
Συγκεκριμένα, μια μείωση της μέσης θερμοκρασίας του χώρου κατά 1ºC θα μπορούσε να μειώσει την κατανάλωση καυσίμου κατά σχεδόν 8%. Θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην αποθήκευση των κόκκων πολυμερούς σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Θα μπορούσε να σχηματιστεί συμπύκνωση όταν οι κόκκοι μεταφερθούν σε θερμότερο χώρο του εργοστασίου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες απαιτήσεις ξήρανσης πριν από την επεξεργασία.
Όσον αφορά την πίεση του εξοπλισμού, θα πρέπει να παρακολουθείται και να ρυθμίζεται. Για παράδειγμα, μια αντλία νερού τροφοδοσίας λέβητα μπορεί να παράγει υψηλότερη πίεση από αυτήν που απαιτείται για την παροχή νερού στον λέβητα.
Η επιβράδυνση της αντλίας δεν αποτελεί επένδυση κεφαλαίου και θα μειώσει τη χρήση ατμού, ενώ θα εξακολουθεί να υπάρχει επαρκής πίεση τροφοδοσίας για το νερό τροφοδοσίας του λέβητα.
4.3.4 Ενεργειακά μέτρα ρύθμισης παραγωγή ατμού και απόσταξης
Μια από τις πιο συνηθισμένες διεργασίες στις βιομηχανικές χημικές μονάδες είναι η απόσταξη για το διαχωρισμό χημικών μειγμάτων. Αυτό απαιτεί την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ατμού. Η παραγωγή και η διανομή του ατμού μπορεί να προκαλέσει σημαντική απώλεια θερμότητας, απαιτώντας περισσότερη ενέργεια για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του λέβητα. Το μεγαλύτερο μέρος της εξωτερικής ενέργειας και της απώλειας θερμότητας στις μονάδες απόσταξης συμβαίνει στους συμπυκνωτές, οι οποίοι συνήθως ψύχονται με νερό ή αέρα. Τα αναποτελεσματικά συστήματα απόσταξης και παραγωγής ατμού μπορούν επίσης να αυξήσουν τα φορτία ψύξης του κλιματισμού. Τα συστήματα λέβητα πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματικές παγίδες ατμού και επιστροφή συμπυκνωμάτων. Αυτό μπορεί να εξοικονομήσει νερό και να συμβάλει στη διατήρηση της θερμότητας του νερού στον λέβητα, επειδή το επιστρέφον συμπύκνωμα είναι θερμότερο από το νερό τροφοδοσίας και ως εκ τούτου δεν απαιτείται πρόσθετη επεξεργασία [55].
Επιπλέον, οι απώλειες θερμότητας θα μπορούσαν να περιοριστούν σε περαιτέρω βαθμό [55]:
- Τη θερμομόνωση των βαλβίδων του λέβητα, των σωληνώσεων, των βρυσών και των μονάδων αποθήκευσης,
- Την αντικατάσταση ελαττωματικών ατμοπαγίδων,
- Τη χρήση άλλων ρευμάτων διεργασίας για την ψύξη των συμπυκνωτών,
- Την εφαρμογή τεχνολογιών αξιοποίησης αποβλήτων σε θερμότητα για την παραγωγή ατμού,
- Τη χρήση εναλλακτικών τεχνολογιών διαχωρισμού, όπως η ενεργός απόσταξη και ο διαχωρισμός με μεμβράνες
4.3.5 Μέτρα σχετικά με τον σχεδιασμό διεργασιών και τον ενεργειακό εφοδιασμό
Οι μεγαλύτερες βελτιώσεις ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσαν να επιτευχθούν με εκτεταμένες αλλαγές που σχετίζονται με το σχεδιασμό των διεργασιών και/ή την παροχή ενέργειας. Σε σύγκριση με τα απλούστερα μέτρα, οι εκτεταμένες αλλαγές συνδέονται πάντα με υψηλό (επενδυτικό) κόστος και τον αντίστοιχο υψηλό επιχειρηματικό/οικονομικό κίνδυνο. Τέτοιες αλλαγές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή κατάλληλων μονάδων συμπαραγωγής, τον επανασχεδιασμό γραμμών παραγωγής ή/και διαδικασιών, την εφαρμογή εξελιγμένων τεχνικών πρόβλεψης, προσομοίωσης και ελέγχου και τη σύνδεση της εγκατάστασης με το τοπικό δίκτυο θέρμανσης ή ψύξης για τη διοχέτευση της απώλειας ενέργειας ή θερμότητας.
Συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας
Οι συμβατικές (θερμοηλεκτρικές) τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζουν σχετικά χαμηλές αποδόσεις από καύσιμο σε ηλεκτρική ενέργεια, απλώς και μόνο επειδή σημαντικές ποσότητες θερμότητας υψηλής θερμοκρασίας χάνονται στο περιβάλλον μέσω της καμινάδας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι συνήθεις συμβατικοί (θερμικοί) κινητήρες παρουσιάζουν ενεργειακή απόδοση που συνήθως δεν υπερβαίνει το 38% – 40%. Συγκεκριμένα, οι συντελεστές ενεργειακής απόδοσης για τους παλινδρομικούς κινητήρες κυμαίνονται μεταξύ 28% – 38%. Οι συντελεστές ενεργειακής απόδοσης των μικρών αεριοστροβίλων (ονομαστική ισχύς έως 5 MW) κυμαίνονται μεταξύ 20% και 25%, ενώ οι αντίστοιχοι συντελεστές απόδοσης για τους μεγαλύτερους αεριοστροβίλους (ονομαστική ισχύς μεταξύ 5 MW και 500 MW) κυμαίνονται μεταξύ 25% και 35%. Οι σύγχρονοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με αεριοστρόβιλο ονομαστικής ισχύος άνω των 500 MW μπορεί να φτάσουν σε βαθμούς απόδοσης κοντά στο 50%. Η τεχνολογία συμπαραγωγής συλλαμβάνει και αξιοποιεί τη θερμική ενέργεια (θερμότητα) η οποία απελευθερώνεται (χάνεται) στο περιβάλλον. Η δεσμευμένη θερμική ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ατμού, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να κινήσει έναν ατμοστρόβιλο για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια. Σε μικρότερη κλίμακα, χρησιμοποιούνται συστήματα συμπαραγωγής, βιομηχανικοί αεριοστρόβιλοι ή παλινδρομικοί κινητήρες που τροφοδοτούνται με αέριο ή πετρέλαιο. Εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η δεσμευμένη θερμότητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες θερμικές διεργασίες όπως η παραγωγή ατμού ή η θέρμανση νερού. Τυπικά, η συνολική απόδοση των σταθμών συμπαραγωγής είναι πολύ υψηλότερη από αυτή που παρουσιάζουν οι συμβατικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, δηλαδή της τάξης του 75% – 85% [58].
Ανάκτηση θερμότητας
Υπολογίζεται ότι η απώλεια θερμότητας αντιπροσωπεύει περίπου το 20% – 50% της συνολικής βιομηχανικής κατανάλωσης ενέργειας. Αυτό συμβαίνει επειδή η απώλεια θερμότητας μπορεί να δημιουργηθεί με διάφορες μορφές σε μια μικρομεσαία βιομηχανία, π.χ. ως καυσαέριο, νερό ψύξης ή απώλεια θερμότητας από τις επιφάνειες του εξοπλισμού και τα θερμαινόμενα εξαρτήματα. Όλες οι θερμικές βιομηχανικές διεργασίες μπορούν να μειώσουν τη ζήτηση θερμότητας χρησιμοποιώντας μέρος αυτών των απωλειών θερμότητας, που ονομάζονται κατάλληλα ως ανακτώμενη (απόβλητη) θερμότητα, χρησιμοποιώντας εναλλάκτες θερμότητας (ανάκτησης). Η δεσμευμένη θερμότητα χρησιμοποιείται συνήθως για την προθέρμανση των εισόδων στους θαλάμους θερμότητας, μειώνοντας τη συνολική ενεργειακή ζήτηση της σχετικής διαδικασίας. Η ανάκτηση θερμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί από γειτονική βιομηχανική εγκατάσταση. Επί του παρόντος, υπάρχουν διαθέσιμες διάφορες τεχνολογίες ανάκτησης θερμότητας που μπορούν να εφαρμοστούν σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Για να είναι επιτυχής αυτή η τεχνολογική επιλογή, θα πρέπει να υπάρχει μια εύκολα προσβάσιμη πηγή απώλειας θερμότητας και μια σχετική βιομηχανική ή εμπορική ζήτηση θερμότητας που θα ικανοποιείται, καθώς και η κατάλληλη τεχνολογία ανάκτησης. Οι ΜΜΕ που σκοπεύουν να εφαρμόσουν τεχνολογίες ανάκτησης απορριμμάτων θερμότητας, θα πρέπει να διενεργούν ειδικούς ελέγχους από κατάλληλο προσωπικό ή/και συμβούλους προκειμένου να προσδιορίσουν τις απαιτήσεις της βιομηχανικής τους εγκατάστασης και να αξιολογήσουν την τεχνοοικονομική σκοπιμότητα αυτής της λύσης [58], [66].
Μετατροπή απώλειας θερμότητας σε ενέργεια
Οι θερμοκρασίες που εμπλέκονται στις παραγωγικές διαδικασίες ορισμένων βιομηχανικών τομέων μπορεί να είναι πάνω από 1.000°C. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων βιομηχανικών τομέων είναι οι βιομηχανίες χάλυβα και τσιμέντου. Η αντίστοιχη απώλεια θερμότητα που παράγεται σχετίζεται με θερμοκρασίες που φτάνουν τους 750°C. Σε ορισμένες άλλες διαδικασίες, όπως μονάδες συμπαραγωγής και λέβητες, η απορριπτόμενη θερμότητα μπορεί να είναι διαθέσιμη σε σημαντικά χαμηλότερες θερμοκρασίες που κυμαίνονται μεταξύ 160°C και 180°C. Η παραγόμενη απώλεια θερμότητας μπορεί να μετατραπεί σε ενέργεια, ακολουθώντας την προσέγγιση που είναι κοινώς γνωστή ως τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την απώλεια θερμότητας. Διάφορες τεχνολογίες αξιοποίησης της θερμότητας αποβλήτων μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα με τη θερμοκρασία της διαθέσιμης θερμότητας τους. Η θερμότητα αποβλήτων που είναι διαθέσιμη σε υψηλές θερμοκρασίες, για παράδειγμα, είναι κατάλληλη για την παρασκευή ατμού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιώντας ένα ατμοστρόβιλο. Από την άλλη πλευρά, η απώλεια θερμότητας που είναι διαθέσιμη σε σχετικά χαμηλότερες θερμοκρασίες μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με μια τεχνολογία αρκετά παρόμοια με αυτή των ατμοστροβίλων. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ωστόσο, τα λειτουργικά υγρά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να έχουν σημείο βρασμού πολύ χαμηλότερο από αυτό του νερού. Είναι προφανές, επομένως, ότι οι μικρομεσαίες βιομηχανίες που αντιμετωπίζουν απώλεια θερμότητας σε υψηλή θερμοκρασία θα πρέπει οπωσδήποτε να διερευνήσουν τις επιλογές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την απώλεια αυτής της θερμότητας, στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση και να μειώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα [58].
Ανανεώσιμη ενέργεια
Η ηλιακή θέρμανση νερού θα μπορούσε να εξοικονομήσει ενέργεια με την προθέρμανση του νερού τροφοδοσίας του λέβητα σε λέβητες ατμού για ένα ευρύ φάσμα εργασιών κατασκευής χημικών και πλαστικών. Η τροφοδοσία του λέβητα μπορεί να θερμανθεί σε ηλιακούς συλλέκτες έως και 80ºC πριν πάει στο λέβητα. Οι μεγαλύτερες συνδυασμένες ηλιακές θερμικές γεννήτριες θα συγκεντρώνουν αρκετή ενέργεια για την παραγωγή ατμού και ηλεκτρικής ενέργειας [55].
4.4. Κατευθυντήριες γραμμές μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος στον κατασκευαστικό τομέα
Η ενέργεια που χρησιμοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα περιλαμβάνει μεγάλους όγκους ντίζελ για τη λειτουργία μηχανημάτων καθώς και ηλεκτρική ενέργεια για την τροφοδοσία κτιρίων και εργαλείων, παρέχοντας πολλές ευκαιρίες για εξοικονόμηση ενέργειας. Οι ενεργειακά αποδοτικές πρακτικές σχεδιασμού και κατασκευής θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διάφορα οφέλη [57]. Τα μέτρα που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι κατασκευαστικές ΜΜΕ για να βελτιώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα δίνονται στις ακόλουθες ενότητες.
4.4.1 Μέτρα σχετικά με τα πετρελαιοκίνητα οχήματα και μηχανήματα
Λόγω του ανώτερου συνδυασμού πυκνότητας ισχύος, απόδοσης και αξιοπιστίας του ντίζελ, είναι επί του παρόντος το προτιμώμενο καύσιμο στον κατασκευαστικό τομέα, με μερίδιο άνω του 75% του συνόλου του βαρέως κατασκευαστικού εξοπλισμού. Ταυτόχρονα, τα νεότερα μηχανήματα ντίζελ προσφέρουν υψηλότερη απόδοση σε σύγκριση με εξοπλισμό παλαιότερο των 15 ετών και προηγμένη τεχνολογία ελέγχου εκπομπών. Επιπλέον, η διασφάλιση της καλής συντήρησης των μηχανημάτων βοηθά σημαντικά στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου. Για παράδειγμα, τα φίλτρα είναι στοιχεία χαμηλού κόστους που θα μπορούσαν να αντικαθίστανται τακτικά προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η απόδοση.
Όσον αφορά τα εργοτάξια, η πιο σύντομη σύνδεσή τους στο δίκτυο θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στην ελαχιστοποίηση της χρήσης ντίζελ μετριάζοντας την ανάγκη για ηλεκτροπαραγωγικές γεννήτριες.
4.4.2 Ενεργειακά μέτρα σχεδιασμού έργων
Κατά μέσο όρο, ο εξοπλισμός στα εργοτάξια είναι σε αδράνεια περίπου στο 25% του χρόνου, ενώ τα φορτηγά κατασκευών είναι σε αδράνεια έως και το 50% του χρόνου. Το ρελαντί του κινητήρα μπορεί να είναι σημαντικό λειτουργικό κόστος λόγω της περιττής κατανάλωσης καυσίμου και των αυξημένων απαιτήσεων συντήρησης. Η εφαρμογή αποτελεσματικού σχεδιασμού έργου και υλικοτεχνικής υποστήριξης θα μπορούσε να βοηθήσει στη μείωση του χρόνου αδράνειας. Σε αυτό το πλαίσιο, η εγκατάσταση συσκευών αυτόματης απενεργοποίησης του κινητήρα και η παροχή εκπαίδευσης όσον αφορά την απόδοση καυσίμου για τους οδηγούς και τους χειριστές είναι μερικά μέτρα που θα μπορούσαν εύκολα να εφαρμοστούν [57].
4.4.3 Ενεργειακά μέτρα στέγασης
Η χρήση καμπινών στο χώρο του ξενοδοχείου αντιπροσωπεύει μία από τις μεγαλύτερες ευκαιρίες για τη μείωση του κόστους που σχετίζεται με την ενέργεια. Η ζήτηση ενέργειας για καταλύματα θα μπορούσε να μειωθεί σχεδόν κατά 50% με καλύτερη σκίαση, μόνωση, φωτισμό και συσκευές. Επιπρόσθετα, τα ηλιακά φωτοβολταϊκά στον χώρο εγκατάστασης θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη ή την αντιστάθμιση της εναπομένουσας ενεργειακής ζήτησης, ελαχιστοποιώντας τις επιτόπιες γεννήτριες που κινούνται με ντίζελ και μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα [57].
Μια άλλη στρατηγική που μπορεί να ακολουθηθεί για τη μείωση του αποτυπώματος ενέργειας είναι η χρήση προκατασκευασμένων στοιχείων για ένα έργο κατασκευής. Η κατασκευή εκτός τόπου συνήθως λαμβάνει χώρα σε εξειδικευμένα, ημι-αυτοματοποιημένα περιβάλλοντα σχεδιασμένα για τη μείωση των αποβλήτων και την αύξηση της παραγωγικότητας. Οι στρατηγικές προκατασκευής μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε καλύτερη ποιότητα κατασκευής, η οποία βοηθά στη μείωση της ενέργειας και των εκπομπών ενέργειας κατά τη διάρκεια της χρήσης.
4.4.4 Μέτρα σχετικά με την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και βιοντίζελ
Πολλά κατασκευαστικά μηχανήματα που κινούνται με ντίζελ θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με μείγματα βιοντίζελ έως και 20%. Το βιοντίζελ δεν κοστίζει περισσότερο από το συνηθισμένο ντίζελ αλλά θα μείωνε σημαντικά τις εκπομπές CO2. Αν και, προηγμένες μορφές βιοντίζελ εμφανίζονται επίσης. Τα λεγόμενα ανανεώσιμα καύσιμα ντίζελ είναι παρόμοια στη χημική τους σύσταση με το συμβατικό ντίζελ και επομένως δεν απαιτείται ανάμειξη.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η χρήση 100% ανανεώσιμου ντίζελ θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές CO2 του κύκλου ζωής κατά σχεδόν 50% [57].
Όταν η σύνδεση στο δίκτυο δεν είναι εφικτή ή τα απαιτούμενα ηλεκτρικά φορτία δεν είναι πολύ μεγάλα, μια προσωρινή εγκατάσταση ηλιακού πάνελ μπορεί να παρέχει την απαιτούμενη ισχύ. Οι εγκαταστάσεις ηλιακών πάνελ είναι φιλικές προς το περιβάλλον και κατάλληλες για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων.
Μόλις τοποθετηθούν τα ηλιακά πάνελ, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη φόρτιση ορισμένων ηλεκτρικών εργαλείων και τον χειρισμό μηχανημάτων. Ωστόσο, οι εγκαταστάσεις ηλιακών πάνελ δεν λειτουργούν σωστά εάν η κατασκευαστική εταιρεία εργάζεται κυρίως τη νύχτα ή εάν απαιτείται περισσότερη ισχύς από αυτή που μπορούν να παράγουν τα ηλιακά πάνελ [58].
Το τρέχον κεφάλαιο πραγματεύεται τους ορισμούς των παραγόντων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή προτάσεων και κατευθυντήριων γραμμών για τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ). Στη συνέχεια, συζητούνται οι κύριοι παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή μέτρων για τη βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος στις ΜΜΕ.
5.1. Η επιρροή του Ιδιοκτήτη/Διευθυντή στην διαδικασία λήψης αποφάσεων
Σύμφωνα με το [66], η δέσμευση των ανώτερων διευθυντικών στελεχών στην περιβαλλοντική διαχείριση αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή σαφούς κατεύθυνσης σε έναν οργανισμό σε αυτόν τον τομέα. Συγκεκριμένα, στις μεγάλες εταιρείες, η εξουσία λήψης αποφάσεων είναι συνήθως ομοιόμορφα κατανεμημένη μεταξύ των διευθυντών σε διαφορετικά τμήματα, επομένως, πολλά άτομα εμπλέκονται στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να τεθούν περιβαλλοντικά θέματα προς εξέταση από τουλάχιστον ένα άτομο. Όσον αφορά τις ΜΜΕ, από την άλλη πλευρά, ένας ιδιοκτήτης/διαχειριστής συνήθως ελέγχει τις πιο στρατηγικές αποφάσεις. Επομένως, το υπόβαθρο, οι αξίες και η εκπαίδευση αυτού του ενός ατόμου θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη στρατηγική κατεύθυνση του οργανισμού. Ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής μιας ΜΜΕ έχει επομένως σημαντική επιρροή στην υιοθέτηση της περιβαλλοντικής διαχείρισης στον οργανισμό. Ορισμένοι ιδιοκτήτες/διαχειριστές αντιλαμβάνονται τα περιβαλλοντικά ζητήματα και ενέργειες ως απειλή και τα συνδέουν με αυξημένο οικονομικό κόστος και άλλες αρνητικές συνέπειες. Μπορεί επίσης να έχουν έλλειψη γνώσης των περιβαλλοντικών θεμάτων και των πλεονεκτημάτων που συνδέονται με την εφαρμογή της περιβαλλοντικής διαχείρισης. Επίσης, συχνά οι διαχειριστές διστάζουν να επενδύσουν σε περιβαλλοντικές πρακτικές που μπορεί να έχουν μεγαλύτερη περίοδο απόσβεσης. Για αυτόν τον λόγο, οι ΜΜΕ ενδέχεται να μην λαμβάνουν υπόψη πολύπλοκες πρακτικές διαχείρισης του περιβάλλοντος, όπως η Διαχείριση του Κύκλου Ζωής (ΔΚΖ). Από την άλλη πλευρά, λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση του ιδιοκτήτη/διευθυντή στις ΜΜΕ, μια θετική στάση απέναντι σε πράξεις που σέβονται το περιβάλλον και είναι βιώσιμες, θα μπορούσε να οδηγήσει στη στρατηγική απόφαση να υλοποιηθούν και να ενσωματωθούν ανάλογες προσεγγίσεις στον οργανισμό. Έχει αποδειχθεί ότι κυρίως λόγω της ιεραρχίας και των χαρακτηριστικών λήψης αποφάσεων των ΜΜΕ, αυτές οι επιχειρήσεις μπορεί να βρίσκονται σε καλύτερη θέση σε σχέση με μεγαλύτερες οργανώσεις σε ζητήματα εφαρμογής καινοτόμων, πράσινων και βιώσιμων πρακτικών.
5.2. Οικολογική επιχειρησιακή συμπεριφορά
Αν η κουλτούρα μιας εταιρείας δεν βασίζεται σε πεποιθήσεις, αξίες, κανόνες και αντιλήψεις που υποστηρίζουν τις περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες, τότε αυτό θα εμποδίσει την υιοθέτηση πρακτικών διαχείρισης του περιβάλλοντος. Αυτό συνδέεται στενά με την χαρακτηριστική φράση “γνώση των περιβαλλοντικών ζητημάτων”, διότι οι άνθρωποι σε οργανισμούς, επιχειρήσεις, αλυσίδες εφοδιασμού και σχετικοί εμπλεκόμενοι πρέπει να γνωρίζουν τη σημασία των περιβαλλοντικών θεμάτων προκειμένου να ενθαρρύνουν μια κουλτούρα που υποστηρίζει την υιοθέτηση περιβαλλοντικών και βιώσιμων πρακτικών. Επιπλέον, συνδέεται με το χαρακτηριστικό “επίδραση του ιδιοκτήτη/διευθυντή”, καθώς η υποστήριξη των ανώτερων διευθυντών μπορεί να ενθαρρύνει σημαντικά την ανάπτυξη μιας περιβαλλοντικής κουλτούρας στον οργανισμό.
5.3. Διαθεσιμότητα πόρων
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) συχνά έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε χρηματοοικονομικούς, τεχνικούς και ανθρώπινους πόρους. Ο πιο κρίσιμος φραγμός για οποιαδήποτε νέα ενέργεια ή πρακτική για μια ΜΜΕ είναι τα σχετικά κόστη [67]. Ωστόσο, υπογραμμίζεται ότι οι μειώσεις στο κόστος ενδέχεται να πραγματοποιηθούν μέσω περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών που επικεντρώνονται στη βελτιωμένη αποδοτικότητα των πόρων, τη μείωση της ανάγκης για εξοπλισμό ελέγχου της ρύπανσης και/ή τη μείωση της απόρριψης επικίνδυνων αποβλήτων. Σήμερα, η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και πόρων συνδέεται σχετικά με τη βελτίωση της φήμης της επιχείρησης [68]. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των πωλήσεων και μεγαλύτερα κέρδη για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχει η αντίληψη ότι τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή περιβαλλοντικών πρακτικών, την εκπαίδευση διαχείρισης του περιβάλλοντος και την αγορά σχετικού λογισμικού, εργαλείων και υπηρεσιών, δεν μπορούν να αντισταθμιστούν σε σχέση με τα οφέλη που προκύπτουν. Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιθανό να ληφθούν υπόψη επενδύσεις με σημαντικά βραχυπρόθεσμα οικονομικά οφέλη για τις ΜΜΕ. Όσον αφορά τη διαχείριση του περιβάλλοντος, ο φραγμός του κόστους συνδέεται επίσης με τη διαθεσιμότητα τεχνικών πόρων που απαιτούνται για την επίτευξη βελτίωσης του αποτυπώματος ενέργειας.
5.4. Εφαρμογή μέτρων μείωσης ενεργειακού αποτυπώματος και περίοδος επιχειρησιακής ανάκαμψης
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι στρατηγικές επενδύσεις για τη διαχείριση του ενεργειακού αποτυπώματος με μακροπρόθεσμες περιόδους απόσβεσης συνήθως δεν λαμβάνονται υπόψη από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Αυτό συνδέεται στενά με το γεγονός ότι οι ΜΜΕ συνήθως επιδιώκουν βραχυπρόθεσμους και όχι μακροπρόθεσμους στόχους λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των δυσκολιών ρευστότητας που αντιμετωπίζουν. Ωστόσο, οι μεγάλες επιχειρήσεις εφαρμόζουν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στρατηγικά σχέδια, λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές τάσεις και τις μελλοντικές αλλαγές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Ως αποτέλεσμα, μπορούν να αντιμετωπίσουν τη διαχείριση του ενεργειακού αποτυπώματος νωρίτερα από τις ΜΜΕ. Τονίζεται ότι οι ΜΜΕ ενδέχεται να είναι λιγότερο προορατικές στην υιοθέτηση εθελοντικών προγραμμάτων για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών τους επιδόσεων λόγω των οργανωτικών τους συνηθειών που δύσκολα κόβονται. Στο πλαίσιο αυτό, θεσπίστηκαν καθεστώτα στήριξης για ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων, εάν έχουν συνάψει εθελοντικές συμφωνίες, για την κάλυψη του κόστους ενός ενεργειακού ελέγχου και της εφαρμογής των οικονομικά αποδοτικών συστάσεων που έγιναν στους ακόλουθους ενεργειακούς ελέγχους [67].
5.5. Επίγνωση περιβαλλοντικών υποθέσεων
Όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), η περιορισμένη ευαισθητοποίηση/γνώση για περιβαλλοντικά θέματα/προβλήματα ενδέχεται να οδηγήσει σε περιορισμένη δέσμευση για την εφαρμογή πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης. Ένα από τα κύρια εμπόδια για τις ΜΜΕ στην προσαρμογή των πρακτικών μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος είναι η έλλειψη πληροφοριών και η έλλειψη κατανόησης σχετικά με τα περιβαλλοντικά προβλήματα και τη σχετική νομοθεσία [66]. Επιπλέον, οι ανεπαρκείς πληροφορίες σχετικά με το πραγματικό κόστος και τα πιθανά οφέλη των περιβαλλοντικών πρακτικών αποτελούν βασικό εμπόδιο για τη βελτίωση του ενεργειακού αποτυπώματος των επιχειρήσεων. Συχνά πιστεύεται, ειδικά από τους ιδιοκτήτες/διαχειριστές ΜΜΕ, ότι οι εθνικές ή/και τοπικές κυβερνήσεις και οι μεγαλύτερες εταιρείες θα πρέπει να πρωτοστατήσουν στον μετριασμό των περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Πιστεύουν επίσης ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της δικής τους επιχείρησης είναι αμελητέες σε σύγκριση με τις επιπτώσεις των μεγάλων εταιρειών. Κατά συνέπεια, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων στις ΜΜΕ τείνουν να αγνοούν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συνδέονται με τις δραστηριότητες των εταιρειών τους και δεν θεωρούν ότι πρέπει να ενεργήσουν για τον έλεγχο και τη μείωση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων.
5.6. Οι απαιτήσεις της αγοράς στον κλάδο των επιχειρήσεων
Οι απαιτήσεις της αγοράς διαφέρουν σημαντικά μεταξύ οικονομικών τομέων, χωρών και περιοχών. Συγκεκριμένα, σε ορισμένες αγορές, οι εταιρείες εκτίθενται σε λιγότερες πιέσεις από την αγορά και τις ρυθμιστικές αρχές για την υιοθέτηση πράσινων και βιώσιμων προσεγγίσεων από άλλες. Οι πιέσεις της αγοράς μπορεί να προκύψουν από πολλούς ενδιαφερόμενους, όπως πολιτικά κινήματα, περιβαλλοντικές ομάδες, τοπική κοινωνία, εταίρους της εφοδιαστικής αλυσίδας και πελάτες. Εάν οι οργανισμοί που παρέχουν το προϊόν/υπηρεσία δεν ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις προσδοκίες των ενδιαφερομένων σχετικά με τη βιωσιμότητα και τις περιβαλλοντικές πρακτικές, τα ενδιαφερόμενα μέρη τους θα είχαν μια πιο αρνητική ή/και σκεπτικιστική στάση απέναντί τους. Όσον αφορά τις ρυθμιστικές πιέσεις, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει διάφορες πολιτικές που σχετίζονται με την ενεργειακή απόδοση, τις πράσινες πρακτικές και τη βιωσιμότητα, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται από κανονισμούς και οδηγίες έως συστάσεις και συντονισμένες ενέργειες [69]. Από τότε που τέθηκαν σε ισχύ αυτά τα νομοθετικά και πολιτικά πλαίσια, έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στην υιοθέτηση περιβαλλοντικών πρακτικών και μέτρων μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος στην Ευρώπη. Όσον αφορά τις ΜΜΕ, η περιβαλλοντική νομοθεσία είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους για τους οποίους επενδύουν σε πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης.
5.7. Γεωγραφικός καταμερισμός παραγωγής και κατανάλωσης
Στο παρελθόν, οι ΜΜΕ λειτουργούσαν εντός μιας συγκεκριμένης περιφέρειας, συνάπτοντας συμβάσεις με προμηθευτές που απευθύνονταν σε καταναλωτές προερχόμενους από περιοχές πλησίον των εγκαταστάσεών τους. Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν δραματικά λόγω της παγκοσμιοποίησης. Συγκεκριμένα, όχι μόνο οι μεγάλες εταιρείες αλλά και οι μικρομεσαίες
επιχειρήσεις (ΜΜΕ) έχουν συνεργάτες, προμηθευτές, διανομείς και πελάτες που βρίσκονται σε όλο τον κόσμο. Με αποτέλεσμα τον καταμερισμό της ευθύνης για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των παραγόμενων προϊόντων σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Αν και είναι πιο πιθανό κάθε μεμονωμένος οργανισμός στην αλυσίδα εφοδιασμού να εργάζεται πρωτίστως για να βελτιώσει τις δικές του περιβαλλοντικές επιδόσεις παρά να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με τα μέλη της αλυσίδας εφοδιασμού σε όλο τον κόσμο για τη συνολική βελτίωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.
5.8. Διαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας
Η λειτουργία της αλυσίδας εφοδιασμού μπορεί να αποτελέσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι η συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών θα πραγματοποιείται με τέτοιο τρόπο ώστε τα εμπλεκόμενα μέλη να μην επικεντρώνονται απλώς στις ατομικές τους μεταρρυθμίσεις και ευκαιρίες, αλλά να λειτουργούν εκτός των δικών τους ορίων, προσεγγίζοντας σφαιρικές ευκαιρίες βελτίωσης τόσο σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού όσο και μεταξύ των διαφορετικών αλλά συνεργαζόμενων εφοδιαστικών αλυσίδων/μονάδων.
- Dollet, L. Hinzen, L. Girard, SMEs, small scale big impact, Food Drink Eur. (2020). https://www.fooddrinkeurope.eu/policy–area/smes/.
- Business Standard, Steel industry to rebound strongly but MSMEs may trail: CRISIL SME Tracker, 2021 (n.d.). https://business-standard.com/article/sme/steel-industry-to- rebound-strongly-but-msmes-may-trail-crisil-sme-tracker-121082900724_1.html.
- United, Construction, (2022). https://www.smeunited.eu/policies/sectors/construction.
- K. Sovacool, M. Bazilian, S. Griffiths, J. Kim, A. Foley, D. Rooney, Decarbonizing the food and beverages industry: A critical and systematic review of developments,sociotechnical systems and policy options, Renew. Sustain. Energy Rev. 143 (2021). https://doi.org/10.1016/j.rser.2021.110856.
- Nieto, Steel production: from iron ore to functional industrial products., Vepica. (2019). https://www.vepica.com/blog/steel-production-from-iron-ore-to-functional-industrial- products.
- D. Panagiotakopoulos, A Systems and Cybernetics Approach to Corporate Sustainability in Construction, Sch. Built Environ. Ph.D. (2005) 316.
- ABB Motion, Energy efficiency in iron and steel making (White Paper), (2022). https://www.energyefcom/wp- content/uploads/2022/04/ABB_EE_WhitePaper_Metals_250422.pdf.
- Eurostat, Complete energy balances, Energy Nalance (Nrg_bal). (2019). https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=nrg_bal_c#.
- Eurostat, Annual enterprise statistics for special aggregates of activities (NACE Rev. 2), Https://Ec.Europa.Eu/Eurostat/Databrowser/View/SBS_NA_SCA_R2 custom_373620/B ookmark/Table?Lang=en&bookmarkId=f5f13323-D0fd-465d-A49d-2d34d04a7e2c. (2021). https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=sbs_na_sca_r2&lang=en.
- Iten, U. Fernandes, M.C. Oliveira, Framework to assess eco-efficiency improvement: Case study of a meat production industry, Energy Reports. 7 (2021) 7134–7148. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2021.09.120.
- Alley, How a well-planned strategy can help the food & beverage industry more effectively manage its energy-related costs, Rockwell Autom. (2017).
- Sun, Q. Wang, Y. Zhou, J. Wu, Material and energy flows of the iron and steel industry: Status quo, challenges and perspectives, Appl. Energy. 268 (2020). https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2020.114946.
- Latha, S. Patil, P.G. Kini, Influence of architectural space layout and building perimeter on the energy performance of buildings: A systematic literature review, Int. J. Energy Environ. Eng. (2022). https://doi.org/10.1007/s40095-022-00522-4.
- Omar, B. García-Fernández, A.Á. Fernández-Balbuena, D. Vázquez-Moliní, Optimization of daylight utilization in energy saving application on the library in faculty of architecture, design and built environment, Beirut Arab University, Alexandria Eng. J. 57 (2018) 3921–3930. https://doi.org/10.1016/j.aej.2018.10.006.
- CSE, Mechanical ventilation with heat recovery, (2013). https://www.cse.org.uk/advice/advice-and-support/mechanical-ventilation-with-heat-
- Insulation Express, How To Save Energy With Insulation, (2022). https://www.insulationexpress.co.uk/blog/how-to-save-energy-with-insulation.html.
- Psec, What ’ is ’ an ’ Energy ’ System ?’, (2015). https://ictfootprint.eu/en/faq- page/what-energy-footprint.
- Lal, Reducing carbon footprints of agriculture and food systems, Carbon Footprints. 1 (2022) 3. https://doi.org/10.20517/cf.2021.05.
- Cohen, P. Robbins, Carbon Footprint, Green Cities An A-to-Z Guid. (2012). https://doi.org/10.4135/9781412973816.n18.
- European Environment Agency, EN01 Energy related greenhouse gas emissions, Europa.Eu. (2008). https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/indicators/en01-energy- related-greenhouse-gas-emissions/en01.
- Footprint, What is Energy Footprint ?, (2002). https://www.gdrc.org/uem/footprints/energy–footprint.html.
- Ş.Y. Balaman, Basics of Decision-Making in Design and Management of Biomass-Based Production Chains, Decis. Biomass-Based Prod. Chain. (2019) 143–183. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-814278-3.00006-6.
- Penman, M. Gytarsky, T. Hiraishi, W. Irving, T. Krug, 2006 IPCC – Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Directrices Para Los Inventar. Nac. GEI. (2006) 12. http://www.ipcc-nggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html.
- Covenant of Mayors, Air BP, D. Co, M. Winther, K. Rypdal, L. Sørensen, M. Kalivoda, M. Bukovnik, Kilde, R. De Lauretis, R. Falk, European Comision, Technical annex to the
SEAP template instructions document: The Emission Factors, Air BP Ltd. (2017) 6–9. http://www.eumayors.eu/IMG/pdf/technical_annex_en.pdf.
- Eurostat, Complete energy balances, Energy Nalance (Nrg_bal). (2019). https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=nrg_bal_c#.
- Eurostat, Annual enterprise statistics for special aggregates of activities (NACE Rev. 2), Https://Ec.Europa.Eu/Eurostat/Databrowser/View/SBS_NA_SCA_R2 custom_373620/B ookmark/Table?Lang=en&bookmarkId=f5f13323-D0fd-465d-A49d-2d34d04a7e2c. (2021). https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=sbs_na_sca_r2&lang=en.
- Medarac, J.A. Moya, J. Somers, Production costs from iron and steel industry in the EU and third countries, Publ. Off. Eur. Union. (2020) 163. https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/eur-scientific-and-technical-research- reports/production-costs-energy-intensive-industries-eu-and-third-countries.
- Eurostat, Greenhouse gas emissions by source sector (source: EEA), (2019). https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/env_air_gge/default/table?lang=en.
- CEFIC, 2020 Facts & figures of the European chemical industry, (2020) 78.
- Boulamanti, J.A. Moya, “Energy efficiency and GHG emissions: Prospective scenarios for the Chemical and Petrochemical Industry,” Off. J. Eur. Union. (2017) 1–237. https://ec.europa.eu/jrc%0Ahttp://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/bitstream/JRC10 5767/kj-na-28471-enn.pdf.
- “Power Consumption of Typical Household Appliances.” https://www.daftlogic.com/information-appliance-power-consumption.htm (accessed Dec. 07, 2022).
- “What Appliances Use The Most Electricity? | Utility Bidder.” https://www.utilitybidder.co.uk/business–electricity/what-appliances-use-the-most- electricity-in-your-business/ (accessed 07, 2022).
- “How Many Watts Does an Air Conditioner Use? | Bardi Heating.” https://bardi.com/how- many-watts-does-an-air-conditioner-use/ (accessed Dec. 07, 2022).
- “Electrical Equipment typical Power Consumption.” https://www.engineeringtoolbox.com/electrical-equipment-power-consumption-d_119.html (accessed 07, 2022).
- C. Menezes, A. Cripps, R. A. Buswell, J. Wright, and D. Bouchlaghem, “Estimating the energy consumption and power demand of small power equipment in office buildings,” Energy Build., vol. 75, pp. 199–209, Jun. 2014, doi: 10.1016/J.ENBUILD.2014.02.011.
- “Phantom Powering Basics – Sound Devices.” https://www.sounddevcom/phantom- powering-basics/ (accessed Dec. 07, 2022).
- B. Rosen and A. K. Meier, “Energy Use of Home Audio Products in the U.S.,” Berkeley, California, 1999. [Online]. Available: http://www.isabella- blue.com/pdfs/Publications/LBL-43468.pdf.
- “Electric Concrete Vibrator Machine, Power: 2-4 kw, Size: Standard at Rs 2190 in ” https://www.indiamart.com/proddetail/electric-concrete-vibrator-machine- 22648299391.html (accessed Dec. 07, 2022).
- “Single Phase – Pentax Water Pumps.” https://www.pentax- it/pentax/en/product/single-phase/ (accessed Dec. 07, 2022).
- “How Many Watts Does A Drill Use? – ToolsOwner.” https://toolsowner.com/drill-wattage (accessed 07, 2022).
- “Buy Hammer Drill Machine Online in India | Flipkart | 07-Dec-22.” https://www.flipkart.com/home–improvement/tools-and-measuring-equipment/power- tools/hammerdrills/pr?sid=h1m,hww,slm,dkh&marketplace=FLIPKART&otracker=produc t_breadCrumbs_Hammer+Drills (accessed 07, 2022).
- “Power Requirements for Circular Saws | Hunker.” https://www.hunker.com/13402910/power-requirements-for-circular-saws (accessed Dec. 07, 2022).
- “Semi-Automatic Mini Batching Plant ( Diesel & Electric) RM 800 at Rs 380000 in Gautam Budh ” https://www.indiamart.com/proddetail/mini-batching-plant-diesel-electric-rm-800-24385512591.html?pos=5&pla=n // https://www.indiamart.com/proddetail/mobile-batching-plant-rm1400- 27256073948.html?pos=2&pla=n (accessed Dec. 07, 2022).
- “Fuel Consumption Of Concrete Pump | Important To Save Cost.” https://lutonmachinery.com/fuel-consumption-of-concrete-pump/ (accessed 07, 2022).
- “Tips for Spec’ing Ready-Mix Trucks| Concrete Construction Magazine.” https://www.concretecnet/how-to/concrete-production-precast/tips-for-specing- ready-mix-trucks_o (accessed Dec. 07, 2022).
- “The owning and operating costs of dump trucks | Equipment World.” https://www.equipmecom/regulations/equipment/article/14948071/the-owning- and-operating-costs-of-dump-trucks (accessed Dec. 07, 2022).
- Admiral Craft Equipment Corp., “Open Well Steam Tables Electric – Hot Food, ”.
- “400-600 Watts Freezers & Ice Machines | Overstock.com: Buy Appliances Online.” https://www.overstock.com/Home–Garden/Freezers-Ice-Machines/400_-600- Watts,/wattage,/18562/subcat.html (accessed Dec. 07, 2022).
- “Stainless Steel Commercial Kitchen Exhaust System, 1620 Watt at best price in ” https://www.indiamart.com/proddetail/commercial-kitchen-exhaust-system- 19735197697.html (accessed Dec. 07, 2022).
- Ladha-Sabur, S. Bakalis, P. J. Fryer, and E. Lopez-Quiroga, “Mapping energy consumption in food manufacturing,” Trends Food Sci. Technol., vol. 86, pp. 270–280, Apr. 2019, doi: 10.1016/J.TIFS.2019.02.034.
- “Industrial Weighing Scale – Drum Weighing Scale Manufacturer from Chennai.” https://www.cibiweigh.com/industrial-weighing-scale.html (accessed 07, 2022).
- “Automatic Liquid Filling Machine, Power Consumption (Kw):20 at Rs 45000 in New ” https://www.indiamart.com/proddetail/liquid-filling-machine-18172045491.html (accessed Dec. 07, 2022).
- “Reducing Material And Energy Consumption Automatic Label Machine.” https://www.alibaba.com/product-detail/Reducing-Material-and-Energy-Consumption- html (accessed Dec. 07, 2022).
- “The Business Case for Power Management | ENERGY STAR.” https://www.energystar.gov/products/low_carbon_it_campaign/business_case (accessed 22, 2022).
- “Business Energy Advisor | Small and Midsize Offices.” https://esource.bizenergyadvisor.com/article/small-and-midsize-offices (accessed Nov. 22, 2022).
- UK Department of Energy & Climate Change, “SME Guide to Energy Efficiency,”
- Fawkes, K. Oung, and D. Thorpe, “Best Practices and Case Studies for Industrial Energy Efficiency Improvement,” Copenhagen, 2016. [Online]. Available: file:///C:/Users/5078/Downloads/Best-Practises-for-Industrial-EE_web.pdf.
- IPCC, “2006 IPCC Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories,” 2006. Accessed: 24, 2022. [Online]. Available: https://www.ipcc- nggip.iges.or.jp/public/2006gl/index.html.
- Fernandes, C. Nunes, and P. Gomes, “Medidas Transversais de Eficiência Energética para a Indústria,” 2016.
- Allen-Bradley – Rockwell Automation, “How a well-planned strategy can help the food & beverage industry more effectively manage its energy-related costs,” 2017.
- ABB, “Improving energy efficiency in the food and beverage ”
- “Refrigeration | energy.gov.au.” https://www.energov.au/business/equipment-and- technology-guides/refrigeration (accessed Nov. 23, 2022).
- “Food and beverage | energy.gov.au.” https://www.energy.gov.au/business/industry–sector- guides/manufacturing/food-and-beverage (accessed Nov. 23, 2022).
- “Chemicals and plastics | energy.gov.au.” https://www.energy.gov.au/business/industry- sector-guides/manufacturing/chemicals-and-plastics (accessed 23, 2022).
- Jouhara, N. Khordehgah, S. Almahmoud, B. Delpech, A. Chauhan, and S. A. Tassou, “Waste heat recovery technologies and applications,” Therm. Sci. Eng. Prog., vol. 6, no. January, pp. 268–289, 2018, doi: 10.1016/j.tsep.2018.04.017.
- “Construction | energy.gov.au.” https://www.energov.au/business/industry-sector- guides/construction (accessed Nov. 24, 2022).
- “How Do Constructions Sites Get Power? The 3 Main Sources of Power.” https://www.wpowecom/news/how-construction-sites-get-power/ (accessed Nov. 24, 2022).
- Trianni A, Cagno E. Dealing with barriers to energy efficiency and SMEs: Some empirical Energy 2012;37:494–504. https://doi.org/10.1016/J.ENERGY.2011.11.005.
- Grigoras G, Neagu BC. An Advanced Decision Support Platform in Energy Management to Increase Energy Efficiency for Small and Medium Appl Sci 2020, Vol 10, Page 3505 2020;10:3505. https://doi.org/10.3390/APP10103505.
- Cagno E, Moschetta D, Trianni A. Only non-energy benefits from the adoption of energy efficiency measures? A novel framework. J Clean Prod 2019;212:1319–33. https://doi.org/10.1016/J.JCLEPRO.2018.12.049.
- Summaries of EU legislation – EUR-Lex d. https://eur- lex.europa.eu/content/summaries/summary-20-expanded-content.html (accessed December 15, 2022).






